Relation between areas of maize tillage for grain and infection-pressure zones of potato tillage with PVY and PLRV in Poland

Ocieplający się klimat w Polsce spowodował, że w latach 1990-2007 zaczęła wzrastać powierzchnia uprawy kukurydzy na ziarno przy malejącym areale uprawy ziemniaka, w tym także na północy Polski (tab.1). Rejon ten wcześniej był uznany za niesprzyjający (III) do uprawy kukurydzy na ziarno. Kukurydza jest rośliną o bardzo szerokiej możliwości użytkowania: na paszę, cele konsumpcyjne oraz energetyczne (biogaz i bioetanol). Rejon Pomorza jest zróżnicowany pod względem klimatycznym. Pomorze Zachodnie ma lepsze warunki do uprawy kukurydzy, niż Pomorze Środkowe oraz Wschodnie. Porównując mapy rejonów uprawy kukurydzy w Polsce (rys.1.) wydaje się, że mogą być one ujemnie skorelowane ze strefami zagrożenia upraw ziemniaka wirusem liściozwoju ziemniaka (PLRV) (rys. 2) i wirusem Y ziemniaka (PVY) (rys. 3). Celem badań było określenie relacji pomiędzy rejonami uprawy kukurydzy na ziarno a strefami zagrożenia wirusami liściozwoju i Y ziemniaka w Polsce. W latach 2001-2005 założono doświadczenia polowe jednoczynnikowe łanowe w dwóch powtórzeniach w 15 miejscowościach z 12 odmianami kukurydzy. Analiza wyników wykazała wysoce istotne korelacje dla plonu ziarna kukurydzy, zawartości w nim suchej masy oraz dla kosztów nośników energii zużytych na suszenia ziarna pomiędzy rejonami uprawy kukurydzy a strefami zagrożenia wirusami Y i liściozwoju ziemniaka w Polsce. Plon ziarna suchego kukurydzy z rejonu III jej uprawy był niższy o 21% niż z rejonu I. Zebrane ziarno zawierało mniej suchej masy o 5,7-6,9%, a koszty jego suszenia były o 22,4-26,4 zł?t-1 tj. o 39,0-43,1% w porównaniu do rejonu I. Przy uprawie kukurydzy na cele energetyczne (biogaz i bioetanol) suszenie ziarna nie jest warunkiem koniecznym. Strefy zagrożenia upraw ziemniaka wirusami Y i liściozwoju ziemniaka okazały się dobrymi praktycznymi wskaźnikami wydzielania rejonów uprawy kukurydzy na ziarno obszarze północnej Polski