Conflict between the Rights of Victim of a Crime and the Rights of the Accused under the German and Polish Justice System in the Context of the Case-law of European Courts

The purpose of this article is to examine conflict between the rights of victims of crimes and the rights of defendants under the German and Polish justice system in the context of the case-law of European courts. The analysis covers two possible occurrences of this conflict: 1) in the cognitive sphere, including proving the defendant’s guilt or innocence, and 2) in the decision-making sphere, including initiation of a criminal applying preventive measures, and sentencing. The main thesis of the article is that in the Polish and German criminal process granting the injured parties not only protective rights, but also the status of an active trial party, the risk of this conflict in both of the above-mentioned spheres of the criminal trial is greater than, e.g., in the Anglo-Saxon process where the victim of the crime acts only as a witness. However, the research cited in the article indicates that the extensive codex procedural rights of injured parties as procedural parties (law in books) are not accompanied by their effective use in procedural practice (law in action). Therefore, the protective rights of alleged vulnerable victims, particularly victims of sexual offences, pose a greater threat to the rights of a defendant which constitute the principle of fair trial in Article 6 of the European Convention on Human Rights. Considerations of this article confirm also the thesis that procedural rights of defendants still have priority over victims’ rights, which of course results from the inclusion of the former in the human rights catalog contained in the European Convention on Human Rights.

Celem artykułu jest zbadanie konfliktu między prawami pokrzywdzonych i oskarżonych w niemieckim i polskim systemie wymiaru sprawiedliwości na tle orzecznictwa trybunałów europejskich. Analizą objęto dwie możliwości zaistnienia powyższego konfliktu w procesie karnym: 1) w sferze poznawczej, obejmujące udowadnianie winy bądź niewinności oskarżonego, oraz 2) w sferze decyzyjnej, obejmującej wszczęcie postępowania karnego, stosowanie środków zapobiegawczych i wyrokowanie. Główna teza artykułu głosi, że przyznanie pokrzywdzonemu w polskim i niemieckim systemie wymiaru sprawiedliwości nie tylko praw ochronnych, lecz także statusu aktywnej strony procesowej, rodzi w obu wyżej wskazanych sferach procesu karnego większe ryzyko takiego konfliktu niż np. w systemie anglosaskim, gdzie ofiara przestępstwa występuje tylko jako świadek. Jednakże badania przytoczone w opracowaniu wskazują, że rozbudowanym kodeksowym uprawnieniom proceduralnym pokrzywdzonych jako stron procesowych (law in books) nie towarzyszy ich efektywne wykorzystywanie w praktyce procesowej (law in action). Dlatego też większe niebezpieczeństwo dla praw oskarżonego, składających się na zasadę rzetelnego procesu z art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, stwarzają prawa ochronne domniemanych ofiar wrażliwych na pokrzywdzenie, szczególnie ofiar przestępstw seksualnych. Rozważania w niniejszym artykule potwierdzają także tezę, że nadal pierwszeństwo przed prawami ofiar mają prawa procesowe oskarżonych, co oczywiście wynika z wpisania tych ostatnich do katalogu praw człowieka zawartego w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.