Co tytuły i podtytuły krakowskich i małopolskich druków ciągłych niezależnego obiegu wydawniczego mówią o rzeczywistości, w której powstały, i spojrzeniu na świat ich autorów

W latach 80. prasa niezależna odegrała szczególną rolę w walce o przemiany ustrojowe w Polsce. Jednym z ważniejszych ośrodków jej funkcjonowania był Kraków. Dlatego przedmiotem analiz w tym artykule staną się tytuły i podtytuły krakowskich i małopolskich czasopism drugiego obiegu. Spojrzenie na tę prasę z perspektywy onomastyki medialnej, a zwłaszcza – onomastycznej analizy dyskursu, dobrze pokazuje specyfikę sytuacji społeczno-politycznej, w której one funkcjonowały, oraz świat wartości jej autorów i czytelników. Uwidaczniają się w nich – po pierwsze – leksemy mówiące o potrzebie rzetelnej informacji, niezależności, wolności, a po drugie – takie, które pokazywały rzeczywistość w kategoriach wojny oraz zachęcały do buntu i sygnalizowały konieczność szybkich zmian. Wszystkie tego typu zabiegi językowe miały na celu pozytywną autotoprezentację i konsolidację środowisk opozycyjnych, które wyraźnie i na różne sposoby kontestowały rzeczywistość PRL i chciały jej przeobrażeń. W tych celach autorzy tytułów sięgali także po potoczność, ironię, gry językowe i wartościowanie.

In the 1980s illegal press played very important role in the fight about political changes in Poland and it also was one of the most important tools against official government language. This press was a part of bigger picture of the language self-defence in totalitarian political system. One of the most important places of its functioning was Cracow. At the beginning, a short description of the Cracow and Małopolska illegal press will be presented. However the main subject of the analysis in this article are titles and subtitles illegal press in the communism time in Cracow and the surrounding, especially various naming strategies used in this titles, as well as their functions. The closer look on that press from the medial onomastic perspective and especially from onomastic discourse analysis shows very well very interesting issues: specific social and political situation of that pass time or also the backgrounds and common values of their authors and readers. In the titles and subtitles of the analysed press we can find words phrases showing the huge needs of truthful information and of independence and freedom and also showing reality as a war. Independence press titles focus also on agitating to the revolt and changes, which consolidate illegal movement and groups protesting against PRL system. In order to achieve their goal, the authors use various naming strategies: the literary references, words pathos or also everyday language, irony, various language games and onomastic provocations (e.g. spelling mistakes, parody of official language, ambiguous titles).