L’art. 13 TFUE e la tutela degli animali come esseri senzienti: una sentenza della Cassazione penale italiana

Gli animali, considerati “cose” da Aristotele, “res mancipi” dai Romani e “beni” dal codice civile italiano del 1942, vengono definiti “esseri senzienti” dall’art. 13 del Trattato sul funzionamento dell’Unione europea del 2007, cioè capaci di sentire piacere e dolore. Un capriolo ferito da un colpo di fucile venne messo, ancora vivo e scalciante, nel cassone di un veicolo. La Cassazione italiana ritiene che la fattispecie costituisca il delitto previsto dall’art. 544-ter del codice penale e punisce il cacciatore perché non ha dato il colpo di grazia all’animale per porre fine alle sue sofferenze e alla sua agonia.

Animals, considered as “things” by Aristotle, “res mancipi” by the Romans and “goods” by the Italian Civil Code of 1942, are defined in Article 13 of the 2007 Treaty on the Functioning of the European Union as “sentient beings,” beings capable of feeling pleasure and pain. The case concerns a deer wounded by a gunshot, which, still alive and writhing, was placed on the load bed of a vehicle. The Italian Supreme Court found that by doing so the hunter committed an offence under Article 544 of the Penal Code and adjudicated a penalty on the hunter for failing to kill the animal by a final blow to put an end to its suffering and agony.

Zwierzęta, uważane za „rzeczy” przez Arystotelesa, res mancipi przez Rzymian i „dobra” przez włoski kodeks cywilny z 1942 r., zostały w art. 13 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z 2007 r. określone jako „istoty czujące”, czyli zdolne do odczuwania przyjemności i bólu. Omawiana sprawa dotyczy postrzelonej sarny, która wciąż żywa i wierzgająca została umieszczona na skrzyni ładunkowej pojazdu. Włoski Sąd Najwyższy stwierdził, że doszło w tym przypadku do przestępstwa przewidzianego przez art. 544 kodeksu karnego i nałożył na myśliwego karę, ponieważ ten nie dobił zwierzęcia poprzez zadanie mu ostatecznego ciosu, a tym samym nie położył kresu jego cierpieniu i agonii.