Uwagi o charakterze prawnym konsorcjum

Przedmiot badań: Przedmiotem pracy jest próba określenia charakteru prawnego umowy konsorcjum jako formy współpracy przedsiębiorców. Jest to zagadnienie o tyle istotne, że ta forma współdziałania, dość często spotykana przy realizacji dużych zadań gospodarczych, nie jest uregulowana prawnie. Brak jest także obszerniejszych wypowiedzi doktryny co do konsorcjum, a zwłaszcza prób określenia charakteru prawnego tej umowy. Cel badawczy: Ustalenie, czy konsorcjum może być uznane za samodzielną umowę o współpracy gospodarczej, czy też jest ono jedynie podtypem spółki cywilnej. Ustalenie samodzielności konstrukcji konsorcjum wymagało z kolei zbadania charakteru prawnego tej umowy. Metoda badawcza: W badaniach zagadnienia oparto się na analizie dość skąpego piśmiennictwa dotyczącego konsorcjum oraz – znacznie bogatszego – orzecznictwa Sądu Najwyższego. Orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące konsorcjum jest utrwalone i konsekwentne, uwzględniając specyfikę tej konstrukcji prawnej i praktyczne potrzeby podmiotów, które zdecydowały się na wybór takiej właśnie formy prawnej. W pracy konieczne było także odwołanie się do poglądów doktryny dotyczących charakteru prawnego spółek, tak by wskazać na samodzielność i odrębność konstrukcji prawnej konsorcjum. Wnioski: analiza wykazała, że konsorcjum należy uznać za samodzielną umowę nienazwaną, dość wyraźnie odróżniającą się od spółki cywilnej oraz spółek prawa handlowego. Umowa ta realizuje pewne powtarzalne potrzeby ekonomiczne przedsiębiorców, odmienne jednak niż w przypadku spółek. Konsorcjum posiada w związku z tym własne cechy charakterystyczne, odmienne od spółki cywilnej i spółek prawa handlowego. W przypadku konsorcjum można wskazać na specyficzne, inne niż w spółkach zasady prowadzenia spraw i reprezentacji, z charakterystyczną konstrukcją lidera konsorcjum będącego pełnomocnikiem konsorcjantów. Stosunkowo krótka praktyka funkcjonowania konsorcjum w obrocie gospodarczym nie pozwala jednak na wskazanie utrwalonych cech, które pozwoliłyby ustawodawcy na wprowadzenie umowy konsorcjum do katalogu umów nazwanych.

Background: Subject matter of this work is legal nature of consortium contract. This problem is important, as consortium is rather popular in Poland as a form of cooperation between entrepreneurs, but is it has no regulation in any legal act (situation is similar in many other legal systems). In our doctrine there are only few works on consortium, but it may be seen as an important problem in several judicial decisions of the Supreme Court of Poland. Research purpose: The scope of this work is to recognize whether consortium is just a form of civil law partnership or may be treated as a distinct contract of cooperation between entrepreneurs. In case of the latter, it is necessary to explain its legal nature. Methods: Analyzing the doctrine (not very rich in case of consortium) and court decisions (with stable and precise idea of consortium contract) leads to the conclusion that a consortium is a contract of cooperation, distinct from civil law partnership. It was also necessary to undertake some analysis on the nature of partnership and company in Polish law. Conclusions: In effect, a consortium should be treated as a form of professional cooperation, with no legal personality and no joint property. Consortium as a contract fulfills different needs of entrepreneurs compared to partnership or company. It differs from civil partnership as members of consortium do not act like partners, but rather act independently and gain their own profits. There are no profits for the whole consortium to be divided between participants. In a consortium, members are usually acting one after the other so it is necessary to appoint one of them as a coordinator, called “leader of the consortium”. The leader acts as an agent for other participants. In Polish law the consortium is a well known and a frequently used legal construction, nonetheless its scheme and models are quite different in different economical situations. It leads to the conclusion that it is still not possible to create any formal regulation for this contract.