Zarys koncepcji zrównoważonego (publicznego) systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce

Reforma polskiego systemu ubezpieczeń społecznych wdrożona w 1999 r. była niekompletna, chaotyczna. Konsekwencją tej reformy jest pogarszający się stan finansów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Do zniwelowania deficytu finansowego FUS wykorzystać można jedną z metod zarządzania finansami. Do podstawowych metod zarządzania finansami ubezpieczeń społecznych zaliczyć można metodę dochodową i metodę kosztową. Aby poprawić efektywność finansową systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce, konieczne jest ze względów społeczno-politycznych wykorzystanie metody kosztowej. Polega ona na obniżeniu wysokości wypłacanych świadczeń. Wykorzystano ją już w 1999 r . w reformie ubezpieczenia emerytalnego. Celem artykułu jest wskazanie możliwości wprowadzenia zmian systemowych i parametrycznych w polskich ubezpieczeniach społecznych, by zniwelować istniejący deficyt finansowy. Jako metodę badawczą zastosowano analizę ekonomiczną i analizę literatury przedmiotu. W zdiagnozowaniu kondycji finansowej FUS jako narzędzie badawcze wykorzystano miernik efektywności systemu. W zakończeniu stwierdzono, że ujednolicenie systemu, rekonstrukcja chronionych ryzyk socjalnych oraz zastosowanie Indywidualnego Konta Społecznego umożliwią poprawę efektywności finansowej systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce.

The reform of the Polish social security system implemented in 1999 was incomplete and chaotic. The consequence of this reform is the deteriorating financial condition of the Social Insurance Fund. Financial management methods can be used to reduce the financial deficit of the Social Insurance Fund. The basic methods of managing social security’s finances include the income method and the cost method. To improve the financial efficiency of the social insurance system in Poland, it is necessary for socio-political reasons to use the cost method. This method involves a reduction in the amount of paid benefits and has already been used in 1999 in pension reform. The aim of the article is to indicate what systemic and parametric changes should be introduced to the Polish social insurance system in order to overcome the existing financial deficit. The research methods used in the article include an economic analysis and an analysis of the literature. In diagnosing the financial condition of the Social Insurance Fund, the system efficiency measure was used as a research tool. The conclusion offers the unification of the system, social protection reform, and the use of Individual Social Accounts as means of improving the financial efficiency of the social insurance system in Poland.