Metody dokumentowania zastosowane w badaniach terenowych stanowiska wietrzejących anhydrytów w Piskach k. Lwowa

W kamieniołomie Pisky, 30 km na południe od Lwowa, wskutek wietrzenia (uwadniania) anhydrytu (CaSO4) i jego przechodzenia w gips (CaSO4•2H2O) wzrasta objętość skały i tworzą się wyjątkowe formy rzeźby, nazywane kopułami z hydratacji. We wnętrzach narastających kopuł powstają komory, które stopniowo przekształcają się w jaskinie, zwane jaskiniami z hydratacji (lub jaskiniami z pęcznienia). Równocześnie skały ulegają rozpuszczaniu i na ich powierzchni tworzą się żłobki krasowe. Zachodzące współcześnie, osobliwe procesy wietrzeniowe i rzeźbotwórcze wymagają precyzyjnej dokumentacji i monitorowania. W niniejszej pracy opisano optymalne techniki badań terenowych zastosowane przy dokumentowaniu strefy wietrzenia. Obejmują one metody: reperów, skanowania laserowego 3D, skanowania światłem strukturalnym LED, fotogrametrii naziemnej oraz modelowania obiektów 2,5D za pomocą fotogrametrii. W pracy omówiono wady i zalety zastosowanych metod.

In the quarry at Pisky, 30 km south of Lviv, the volume of rock mass increases and unique relief features, called the hydration domes, are being formed due to weathering (hydration) of anhydrite (CaSO4) and its transformation into gypsum (CaSO4•2H2O). In the interiors of the growing domes, chambers are formed that gradually transform into caves called the hydration (or swelling) caves. Simultaneously, the rocks dissolve and their surface is covered with rillenkarren. The unusual weathering and geomorphological processes taking place today require accurate documentation and monitoring. In this paper we describe the optimum field methods used to document the zone of weathering. These methods include: method of benchmarks, method of 3D laser scanning, method of scanning with structured light LED, method of terrestrial photogrammetry, and method of modelling of 2.5D objects using photogrammetry. We discuss the advantages and disadvantages of the methods used.