Ocena i ocenianie w procesie kształcenia oraz wspierania ucznia z niepełnosprawnością intelektualną – dylematy i kierunki działań

Ocenianie stanowi ważny element procesu kształcenia i wspierania ucznia z niepełnosprawnością intelektualną. Obejmuje z jednej strony sprawdzenie istniejącego stanu wiedzy i umiejętności nabytych w toku edukacji, co stanowi ważną informację zwrotną dla nauczycieli i uczniów, z drugiej – jest podstawą uruchomiania procesu tzw. autorewalidacji. Ocenianie, zwłaszcza w warunkach pracy w środowisku zróżnicowanym, jakim jest klasa ogólnodostępna czy integracyjna, stanowi duże wyzwanie dla nauczycieli. Trudności dotyczą m.in. konieczności realizowania innej podstawy programowej dla uczniów z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności intelektualnej, budowania właściwych relacji opartych na zrozumieniu i wzajemnym wspieraniu między uczniami o różnym poziomie funkcjonowania, obawy przed niesprawiedliwym traktowaniem w procesie oceny uczniów, zaspokajania różnych oczekiwań rodziców wobec oceniania ich dzieci. Artykuł omawia znaczenie ocen i oceniania w procesie kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną, analizuje także najczęstsze trudności w tym zakresie oraz propozycje działań mających na celu optymalizację procesu oceniania tej grupy uczniów.

Assessment is an important part of the process of educating and supporting a student with intellectual disabilities. It includes, on the one hand, a review of existing knowledge and skills acquired in the course of education, which provides important feedback to teachers and students, and on the other hand, is the basis for launching a process of so-called self-revalidation. Assessment, particularly when we work in a diverse environment such as mainstream or integrated class, is a major challenge for teachers. Difficulties include the need to follow a different core curriculum for students with moderate and severe intellectual disabilities, building appropriate relationships based on understanding and mutual support between students with different levels of functioning, fear of unfair treatment in the assessment process, meeting different parents' expectations of their children’s assessment. The article discusses the importance of assessment and evaluation in the process of education of students with intellectual disabilities, analyzes the most common difficulties in this area, and proposes measures to optimize the assessment process for this group of students.