Czasopismo dla rodzin „Opiekun Domowy” (1865–1876) – o rodzinie i wychowaniu

Cel. Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na nasilone w drugiej połowie XIX w. w Królestwie Polskim zainteresowanie publicystów pism rodzinnych – rodziną jako środowiskiem wychowawczym. Dokonana zostanie historyczna rekonstrukcja wzorca rodziny i idei wychowania w niej, wypracowywanych i propagowanych na łamach warszawskiego czasopisma rodzinnego „Opiekun Domowy” z lat 1865–1876. Metody. prasoznawcza jakościowa analiza źródła (tekstu czasopisma) z perspektywy historyczno-pedagogicznej, metoda indukcyjna. Wnioski. Dokonana analiza źródłowa pozwala stwierdzić, że czasopismo „Opiekun Domowy” wpisuje się w popularny w II połowie XIX wieku typ czasopism rodzinnych. Propagowano na jego łamach tradycyjny model rodziny, głównie niższych stanów, choć popularyzowane wartości i wzorce życia rodzinnego adekwatne były dla wszystkich typów rodzin funkcjonujących w XIX-wiecznym społeczeństwie. Liczne wskazówki oraz porady wychowawcze dotyczące celów, form, metod wychowania rodzinnego, zamieszczane na łamach badanego pisma, dotyczące zarówno wychowania moralnego, religijnego, zdrowotnego, jak i kształcenia intelektualnego dziecka, miały na celu kształtowanie i podnoszenie kultury pedagogicznej rodziców.

Aim. The present study aims at drawing attention to the increased interest of family journalists in the family as an educational environment in the second half of the nineteenth century in the Kingdom of Poland. It will provide the historical reconstruction of the family model and the ideas of family upbringing, which were developed and propagated in the Warsaw family magazine “Opiekun Domowy” (“Home Carer” or “Home Caregiver”) from 1865-1876. Methods. qualitative analysis of the source (magazine text) from a historical and pedagogical perspective. Conclusions. The source analysis shows that the magazine “Opiekun Domowy” is part of the popular family magazine type in the second half of the 19th century. It promoted the traditional family model, mainly of the lower classes, although popularized values and models of family life were adequate for all types of families functioning in the nineteenth-century society. Numerous tips and educational advice on the goals, forms, and methods of family education were published in the pages of the study, concerning the moral, religious, health, and intellectual education of a child, were aimed at shaping and raising the pedagogical awareness of parents.