Problematyka zamiaru a zabójstwo w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami (art. 148 § 4 k.k.)

Celem artykułu jest przybliżenie problematyki zamiaru, jaki towarzyszy sprawcy popełniającemu przestępstwo z art. 148 § 4 k.k., czyli zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami. Omówiono specyfikę tego przestępstwa, zarówno wyjaśniając pojęcie silnego wzburzenia (afektu), jak i przybliżając poglądy na temat okoliczności, które mogą usprawiedliwiać działanie w tym stanie. W dalszej części pracy wyjaśniono specyfikę różnych postaci zamiaru, które znane są polskiemu prawu karnemu. Dokonana analiza obejmuje: zamiar bezpośredni (dolus directus), zamiar ewentualny (dolus eventualis), zamiar nagły (dolus repentinus) oraz zamiar przemyślany (dolus premeditatus). Przedstawiono zarówno poglądy przedstawicieli prawa karnego, jak i bogate orzecznictwo sądowe, odnoszące się do próby wyjaśnienia, czy możliwe jest popełnienie przestępstwa z art. 148 § 4 k.k. w każdym z wymienionych zamiarów, a jeśli tak, to w jaki sposób kształtują się procesy psychiczne sprawcy tego przestępstwa w każdej z tych sytuacji oraz jaka motywacja może mu towarzyszyć.

The aim of this article is to present the issue of intention, which accompanies a perpetrator committing a crime under art. 148 § 4 of the penal code – homicide under the influence of intense agitation justified by the circumstances. The content discusses the specifics of this crime, referring both to the explanation of the concept of strong agitation (affect) and to the approximation of views on the circumstances that may justify acting in this state. The subject of the further part of the article is to explain the specificity of different forms of intention which are known to the Polish criminal law. The analysis includes direct intention (dolus directus), eventual intention (dolus eventualis), sudden intention (dolus repentinus) and premeditated intention (dolus premeditatus). The views of both representatives of criminal law and a wealth of judicial decisions are presented, which relate to attempts to clarify whether it is possible to commit the offence of art. 148 § 4 of the penal code in each of the mentioned intentions, and if so, how the mental processes of the perpetrator of this offence are shaped in each of these situations and what motivation may accompany it.