Muzeum kultury łemkowskiej w Zyndranowej

W 1947 r. w wyniku akcji „Wisła” Łemków wysiedlono na Ziemie Zachodnie i Północne Polski. Tym samym ich materialny dorobek życia pozostał w dawnym miejscu zamieszkania i był narażony na dewastację. Z takim stanem rzeczy nie godziła się część Łemków, która po 1956 r. powróciła w swe rodzinne strony i postanowiła uratować kulturę materialną i duchową. Zaczęto odradzać amatorski ruch artystyczny oraz postanowiono zaopiekować się materialnymi śladami kultury łemkowskiej. Tym samym zrodził się pomysł utworzenia etnograficznego muzeum łemkowskiego. W 1968 r. na bazie zagrody Teodora Gocza w Zyndranowej stworzono izbę muzealną, która z czasem przyjęła nazwę Muzeum Kultury Łemkowskiej. Placówka ciągle borykała się z wieloma trudnościami. Brakowało środków finansowych oraz merytorycznego zabezpieczenia jej funkcjonowania. Niemniej cały czas powiększano zbiory muzealne oraz pozyskiwano nowe budynki. Twórcom muzeum przyświecał cel nie tylko zabezpieczenia i eksponowania materialnych śladów kultury łemkowskiej, lecz również utrzymania więzi wysiedlonych Łemków z ich dawną ojczyzną. Muzeum zaczęło także pełnić bardzo ważną rolę w zachowaniu tożsamości etnicznej Łemków.