Pathos Configuration in the War Crisis Discourse. A Case Study

The paper deals, in broad terms, with the discursive functioning of emotions; it proposes a case study: the analysis of the pathemic configuration of the speech delivered by president Zelensky in the joint meeting of the US Congress, on March 16th 2022, within a war crisis context, intrinsically affectively marked. The analysis is set within a rhetorical-argumentative framework, considering the discursive appeal to emotions as a form of “subjective rationality” (Charaudeau 2000), and it aims to highlight the strategic, emotive structuring of the discourse, by means of various intertwining mechanisms of emotional elicitation, with constant reference to the audience’s endoxical profile. As pointed out by the analysis, certain types of (implicit) emotions (sharing a highly active-motivational dimension) are particularly appealed to: basic intensive emotions, such as anger or fear and, especially, sociomoral (both euphoric and dysphoric) emotions, such as pity/compassion, (national) pride, gratitude, admiration, or shame/guilt. Their presence in the speech demarcates a discursive scenario, which supports its main persuasive goal: to obtain the audience’s adhesion to the speaker’s viewpoint, as well as to mobilize a future concrete extra-discursive (re)action.

Niniejszy artykuł skupia się na dyskursywnym funkcjonowaniu emocji w szerokim sensie tego terminu. Proponuje się tu studium przypadku: analizę patemicznej struktury przemówienia prezydenta Zełenskiego, które zostało wygłoszone na połączonym posiedzeniu dwóch izb Kongresu USA 16. marca 2022 roku, w kontekście kryzysu wojennego, i było przesycone negatywnymi emocjami. Analiza ta osadzona jest w podejściu retoryczno-argumentacyjnym, które uznaje retoryczne odwołanie się do emocji jako formę „subiektywnej racjonalności” (Charaudeau 2000). Jej celem jest uwydatnienie strategicznych i emotywnych struktur dyskursu za pomocą zróżnicowanych i przeplatających się mechanizmów wzbudzenia emocjonalnego, przy jednoczesnym odwoływaniu się  do profilu endoksycznego (czyli poglądów) publiczności. Jak wykazała analiza, do określonych typów (ukrytych) emocji (o charakterze wysoce aktywizacyjnym i mobilizacyjnym) szczególnie odnoszą się: emocje podstawowe intensywne, takie jak złość czy strach, a zwłaszcza emocje socjomoralne (zarówno euforyczne, jak i dysforyczne), takie jak litość/współczucie, duma (narodowa), wdzięczność, podziw lub wstyd/wina. Ich obecność w przemówieniu wyznacza scenariusz dyskursywny, co wspiera jego główny cel perswazyjny: uzyskanie akceptacji punktu widzenia mówiącego przez słuchaczy, a także zmobilizowanie ich do przyszłej, konkretnej (re)akcji pozadyskursywnej.