Kościół NMP w Nowym Kościele na tle architektury sakralnej 1. połowy XIII w.

Tematem artykułu jest ruina kościoła w Nowym Kościele (województwo dolnośląskie). W pracy porównano stan obecny kościoła ze stanem odnotowanym we wcześniejszych badaniach wraz z ponownie odkrytym materiałem ikonograficznym z lat 1935–1937, nieznanym powojennym badaczom obiektu. Materiał ten dostarczył wielu nowych informacji dotyczących wyglądu kościoła i stał się bazą do weryfkacji poprawności wysuniętych wcześniej wniosków, jak również pozwolił przeprowadzić szeroką analizę kontekstu polegającą na próbach powiązania architektury budynku z działającymi w tym czasie ośrodkami budownictwa późnoromańskiego. Wyniki z wyżej wymienionych prac zostały zaprezentowane w artykule. Zinwentaryzowano ponadto zachowany detal architektoniczny i porównano go ze stanem zachowania uwiecznionym na przedwojennych fotografiach. Kwerenda dostępnych źródeł pisanych i historiografii dotyczącej okoliczności powstania kościoła stała się z kolei podstawą do uściślenia czasu wzniesienia budowli.

The subject of the article is St Mary’s church in Nowy Kościół (Neukirch, Lower Silesian Voivodeship). The text presents the recent state of the building with comparison to earlier surveys, including rediscovered iconographic material from the years of 1935–1937, which was inaccessible to the postwar researchers. This material gave much new information about the appearance of the church and allowed to reconsider previous research findings as well as conduct a broader than ever analysis of the context that attempted to connect the architecture of the building with the centres of late Romanesque architecture acting at that time. The conclusions of these analyses have been presented in the article. The preserved architectural detail was also inventoried and compared to the state of preservation presented in the prewar photographs. An inquiry into the available written sources and historiography about circumstances of establishing the church allowed specifing the time of the church construction.