Bergsonowska koncepcja pamięci a filmowe przedstawienia pamięci protetycznej

Henri Bergson w pracy Materia i pamięć (1896) odróżnił dwa rodzaje pamięci: mózgową i czystą. Pamięć mózgowa należy do ciała i służy reagowaniu na bodźce, w związku z czym preferuje takie wspomnienia, które są najbardziej przydatne życiowo. Pamięć czysta rejestruje wszystko, co się zdarzyło, również wspomnienia bezużyteczne w prawdziwym życiu. Pierwszy rodzaj sytuuje nas po stronie ciała, a więc biologii. Hołubienie wspomnień bezużytecznych jest wyróżnikiem człowieczeństwa i warunkiem duchowości. Te konstatacje Bergsona, spopularyzowane w teorii Gilles’a Deleuze’a, okazują się niezwykle aktualne przy charakteryzowaniu filmowych przedstawień pamięci protetycznej, w których filmowi protagoniści mają wszczepione implanty pamięci lub też ich pamięć ulega eksternalizacji. Twierdzenia Bergsona o tym, że pamięć jest wyróżnikiem człowieczeństwa, że zachodzi związek między pamięcią a ciałem, a wreszcie, że istnieje podział na wspomnienia praktyczne i niepraktyczne, zachowują tu swoją ważność.

Henri Bergson, in his work entitled Matter and Memory (1896), distinguished between two types of memory: cerebral and pure. Cerebral memory belongs to the body and is used to respond to stimuli, and therefore prefers those memories that are most useful in real life. Pure memory records everything that has happened, including memories that are useless in real life. Cerebral memory situates us on the side of the body and therefore biology. The tribute to useless memories is a hallmark of humanity and a precondition for spirituality. These statements by Bergson, popularized in Gilles Deleuze’s theory, turn out to be extremely relevant when characterizing cinematic representations of prosthetic memory, in which the film protagonists have memory implants or their memory is externalized. Bergson’s claims that memory is a distinctive feature of humanity, that there is a relationship between memory and the body, and finally that there is a division between practical and impractical memories, also remain valid in relation to these representations.