Pamięć NRD w filmach autorów (zachodnio)niemieckich pierwszej dekady zjednoczonych Niemiec

Artykuł traktuje o mechanizmach pamięci zaobserwowanych w zachodnioniemieckich filmach poświęconych tematyce NRD-owskiej, zwłaszcza z przełomu 1989 i 1990 r. Dotyczy głównie pamięci protetycznej, wynikającej z obcowania z mediami, a nie bezpośredniego uczestnictwa we wspominanych wydarzeniach (pamięć epizodyczna), co było typowe dla reprezentacji filmowych autorów z RFN (m.in. Volker Schlöndorff, Helma Sanders-Brahms, Margarethe von Trotta). Skupienie się na pierwszej dekadzie po zjednoczeniu Niemiec daje nadto szansę na uchwycenie w rudymentarnej fazie pamięci funkcjonalnej, eksploatującej wybrane i stałe motywy, fakty i wydarzenia (opresyjna codzienność NRD, nadzór Stasi, wydarzenia z okresu przełomu, zwłaszcza upadek muru, początki zjednoczonych Niemiec) w celu kształtowania oraz legitymizacji tożsamości.

The article is devoted to the memory mechanisms observed in West German authors’ films on the subject of the GDR, especially the turn of 1989 and 1990. It mainly concerns prosthetic memory constructed on the basis of media coverage, and not direct participation in the events (episodic memory), which was typical for film representations of the FRG authors (including Volker Schlöndorff, Helma Sanders-Brahms, Margarethe von Trotta). Focusing on the first decade after the unification also gives one a chance to capture functional memory in its rudimentary phase, as it exploits selected and permanent motifs, facts and events (oppressive everyday life of the GDR, Stasi supervision, events from the breakthrough period, particularly the fall of the Wall, the beginning of united Germany) in order to shape and legitimize identity.