Kilka uwag o polityce historycznej w Polsce

Na temat polityki historycznej Prawa i Sprawiedliwości i Obozu Zjednoczonej Prawicy napisano już sporo. Niektórzy wieszczą jej bankructwo i kompromitację, inni obawiają się skutków jej wdrażania zwłaszcza dla młodszych pokoleń Polaków, i widzą w niej zagrożenie dla polskiej humanistyki i nauk społecznych i ich pozycji międzynarodowej. Ze strony części historyków i politologów, polityków i mediów postrzeganych jako sprzyjające obozowi władzy i prawicowe, płyną głosy poparcia. Ta pierwsza grupa apeluje o pełną niezależność i traktowanie nauki jako sfery wolnej od nacisków i wpływów politycznych, druga politykę historyczną uznaje za jedną z wielu polityk prowadzonych przez państwo, przyrównując ją do polityki gospodarczej, społecznej czy zagranicznej. Niezależnie od ocen, sprawujące władzę w latach 2005–2007 Prawo i Sprawiedliwość urzeczywistniło pojęcie „polityki historycznej” rozumianej jako działanie publiczne zgodne z określonymi celami i instrumentami. Począwszy od 2015 r. związki między polityką i historią są bardzo wyraźne, a politycy coraz skuteczniej narzucają ton narracji i wskazują kierunki badań. Artykuł jest próbą komentarza na temat polityki historycznej/polityki pamięci po 2015 r., autor analizuje w nim wypowiedzi prasowe i komentarze pojawiające się na portalach internetowych i sygnalizuje najważniejsze obszary sporów w tej materii, wskazując na zagrożenia, jakie – w jego ocenie – niesie z sobą polityka państwa w tym zakresie.

Quite a lot has already been written about the historical policy of the Law and Justice Party (Prawo i Sprawiedliwość) and the United Right Camp (Obóz Zjednoczonej Prawicy). Some predict its bankruptcy and discredit, others fear the far-reaching consequences of its implementation both for younger generations of Poles and the international standing of the Polish humanities and social sciences. There are voices of support from some historians and political scientists, politicians and the media perceived as sympathetic to the ruling camp and the right-wing. The former calls for full independence and treatment of science as a sphere free of political pressure and influence, while the latter sees historical policy as one of many policies pursued by the state, likening it to economic, social or foreign policy. Regardless of the assessments, the Law and Justice Party in power between 2005 and 2007 gave reality to the concept of 'historical policy' understood as public action in line with specific objectives and instruments. As of 2015, the links between politics and history are very clear, with politicians increasingly effective in imposing the tone of the narrative and pointing the direction of research. This article is an attempt to comment on the historical policy/memory policy after 2015, analyses press statements and comments appearing on Internet and signals the most important areas of disagreement in this matter, also pointing out the risks that, in the author's opinion, state policy in this area entails.