Conceptualizing the Legal Capacity to Fundamental Rights

While the capacity to have rights has been a question since people started creating states and law, having the capacity to exercise fundamental rights is a contemporary legal issue. The article focuses on the legal capacity to fundamental rights and presents an innovative proposal for the legal doctrine related to the concept of the normative constitution of fundamental rights. The authors argue that protecting fundamental rights is incomplete if uncertainties exist regarding these rights’ subjects. Due to the complexity of the problem and the relevance of the “judge-made law”, the article offers a new methodological tool: instead of building a pre-set, abstractly defined comprehensive concept, concept mapping is advocated for conceptualizing the legal capacity to fundamental rights. The concept map is an organic and beneficial way to collect and structure the interrelated factors determining legal capacity. It can be a decision-support tool for judges in fundamental right-related cases to bring well-grounded decisions. As a starting point, the authors argue that an autonomous dogmatic category of legal capacity to fundamental rights is crucial for effectively protecting rights. To support this point, the complex theoretical background (the concept of person, personality, rights and fundamental rights) is reviewed. The authors point out that existing approaches do not give an unambiguous answer to what entity and how far can be the holder of what fundamental right. The article concludes with a methodological proposal of conceptualizing by mapping to maximize the effect of knowledge on factors that influence judicial decisions in this regard.

O ile podmiotowość do posiadania praw jest zagadnieniem istniejącym, od kiedy człowiek zaczął tworzyć państwo i prawo, o tyle posiadanie podmiotowości do korzystania z praw podstawowych jest współczesną kwestią prawną. W artykule skoncentrowano się na podmiotowości prawnej do praw podstawowych i przedstawiono innowacyjną propozycję prawno-doktrynalną związaną z pojęciem normatywnego ukształtowania praw podstawowych. Autorzy twierdzą, że ochrona praw podstawowych jest niepełna, jeżeli istnieją nieścisłości dotyczące podmiotów tych praw. Ze względu na złożoność problemu i znaczenie „prawa tworzonego przez sędziów” proponują nowe narzędzie metodologiczne – zamiast budowania uprzednio określonego, abstrakcyjnie zdefiniowanego całościowego pojęcia zaleca się mapowanie pojęć celem konceptualizacji podmiotowości prawnej do praw podstawowych. Mapa pojęciowa jest organicznym i pożytecznym sposobem gromadzenia i strukturyzowania wzajemnie powiązanych czynników wpływających na podmiotowość prawną. Może ona stanowić narzędzie wspierające proces orzekania dla sędziów w sprawach dotyczących praw podstawowych, zapewniając dobrze uzasadnione orzeczenia. Autorzy wychodzą od twierdzenia, że autonomiczna teoria dogmatyczna podmiotowości prawnej do praw podstawowych ma istotne znaczenie dla skutecznej ochrony praw podmiotowych. Dla poparcia tego twierdzenia analizie poddano skomplikowane tło teoretyczne (pojęcia osoby, osobowości, prawa i praw podstawowych). Autorzy wskazują, że dotychczasowe podejścia nie udzielają jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o to, jaki podmiot może być podmiotem jakiego prawa podstawowego i w jakim zakresie. Artykuł wieńczy propozycja metodologiczna konceptualizacji poprzez mapowanie celem maksymalizacji efektu wiedzy na czynniki wpływające na decyzje orzecznicze w tym zakresie.