Polskie dylematy scalania gruntów i urządzania terenów wiejskich Część 2. Zalesianie nieużytków i nieefektywnych gruntów rolnych jest niezbędne w ochronie i odnowie biologicznie czynnej powierzchni ziemi w Polsce

Struktura rolno-leśnej przestrzeni w Polsce jest wadliwa, zwłaszcza w środkowo-wschodniej jej części. Przejawia się to najbardziej na tle struktury pokrywy glebowej. Nawet najsłabszej jakości gleby piaskowe tworzą całkiem dobre siedliska leśne, podczas gdy w polowym i pastwiskowym użytkowaniu łatwo przeobrażają się w ruchome piaski. Bardzo niski poziom efektywności biologicznej najsłabszych gleb piaskowych sprawia, ze produkcja roślinna znajduje się już obecnie poniżej granicy ekonomicznej efektywności. W miarę modernizacji technologii i pomniejszania kosztów produkcji roślinnej, uprawa najsłabszych gleb pisakowych staje się zupełnie nieopłacalna. Wyróżniono kryteria oceny potrzeby zwiększenia lesistości – glebowe, ekonomiczne i rekreacyjne. Na podstawie wskaźników waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz lesistości w roku 1980 wyliczono procentowy niedobór lasów w gminach, który przedstawiono na mapie Polski w skali 1:1000000. Porównanie lesistości oraz jej niedoboru w roku 1980 z lesistością w roku 2016 dowodzi jednoznacznie, że lesistość wzrosła bardziej na obszarach o dużej i bardzo dużej lesistości, a w najmniejszym stopniu na obszarach o dużym i bardzo dużym niedoborze lasu, zwłaszcza w województwach łódzkim, lubelskim, mazowieckim i kujawsko-pomorskim.

The structure of the agro-forest space in Poland is defective, especially in the central and eastern part of the country. This is visible, in particular, in the case of soil cover structure. Even the weakest quality sandy soils provide conditions to create quite good forest habitats, whereas under farm use they are easily transformed into moving sands. The very low level of biological effectiveness of the weakest sandy soils means that plant production is already below the limit of economic efficiency. As technology has been modernized and plant production costs reduced, cultivation of the poorest sand soils will become completely unprofitable. The criteria for assessing the need to increase forest cover can be built upon soil, economical and recreational reasons. On the basis of the indicators for valorizing the agricultural production space and forest cover in 1980, the percentage deficit of forest cover by municipality was calculated and presented in the map of Poland, in the scale of 1: 1,000,000. The comparison of forest cover and its deficit in 1980 with forest cover in 2016 clearly proves that the forest cover has increased more in the areas with high and very high forest cover, and to a lesser extent in the regions having high and very high forest deficit, especially in Łódzkie, Lubelskie, Mazowieckie and Kujawsko- Pomorskie provinces.