Projekt nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych w świetle konstytucyjnej zasady samodzielności jednostek samorządu terytorialnego

RESEARCH OBJECTIVE: Assessment of the possible impact of the amendment of the Act on Regional Accounting Chambers on the extent of autonomy of local government units. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Independence is one of the most important features of self-government. The solutions adopted in the draft amendment to the Act on Regional Accounting Chambers (RACs) concerning the extension of the scope of control over territorial self-government units (TSGUs), as well as the way of appointing the presidents of the RACs induce the hypothesis of creating potential conditions for the unregulated interference of government administration in the activities of local governments. Equally important is the symbolic significance of such an initiative. The analysis used the institutional and comparative method, the study was primarily concerned with a bill amending the law on regional accounting chambers and documents created during the consultations and project agreements. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article describes the current legal regulations governing the supervision and control of regional accounting chambers over TSGUs, and these were set against the proposed changes in legal and political terms. The possible effects of the changes were indicated. The analysis also referred to the opinions of the subjects involved in the agreement and consultation process.  RESEARCH RESULTS: The analysis confirmed that the proposed changes are very likely to create unauthorized access to the constitutional principle of the autonomy of territorial self-government units that may create the possibility of indirect interference in their activities. In the political dimension, the prepared draft amendment creates an impression of the government's tightening of control and supervision over TSGUs.CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The legislative bill submitted in the Sejm requires further changes. The withdrawal of the drafter from the extension of the scope of RACs control during the consultations needs to be seen as inadequate. The proposed way of appointing presidents of regional accounting chambers is still a serious concern.

CEL NAUKOWY: Ocena możliwego wpływu nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych na zakres samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Samodzielność jest jedną z najważniejszych cech samorządności. Przyjęte w projekcie nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych (RIO) rozwiązania, dotyczące rozszerzenia przedmiotowego zakresu kontroli nad jednostkami samorządu terytorialnego (JST), jak również sposobu powoływania prezesów RIO, skłaniają do postawienia hipotezy o stworzeniu potencjalnych warunków dla nieuprawnionej ingerencji administracji rządowej w działalność samorządów. Nie mniej ważne jest również symboliczne znacznie takiej inicjatywy. W analizie wykorzystano metodę instytucjonalno-prawną i porównawczą, badaniu poddano przede wszystkim projekt ustawy o zmianie ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych oraz dokumenty powstałe w toku konsultacji i uzgodnień projektu. PROCES WYWODU: W artykule scharakteryzowano obowiązujące regulacje prawne dotyczące nadzoru i kontroli regionalnych izb obrachunkowych nad JST, a na tym tle dokonano analizy proponowanych zmian w wymiarze prawnym oraz politycznym. Wskazano ich możliwe skutki. W toku analizy odwołano się również do opinii podmiotów uczestniczących w procesie uzgodnień i konsultacji. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przeprowadzona analiza potwierdziła, że zaproponowane zmiany stwarzają nieuprawnione w myśl konstytucyjnej zasady samodzielności JST rozwiązania, które mogą stworzyć możliwość pośredniego ingerowania w ich działalność. W wymiarze politycznym przygotowany projekt nowelizacji stwarza wrażenie zaostrzenia kontroli i nadzoru rządu nad JST. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Złożony w Sejmie projekt ustawy wymaga dalszych zmian. Za niewystarczające należy uznać wycofanie się projektodawcy w toku konsultacji z przedmiotowego rozszerzenia zakresu kontroli RIO. Poważne zastrzeżenia budzi nadal proponowany sposób powoływania prezesów regionalnych izb obrachunkowych.