MŁYNY W GMINIE UNIEJÓW – ZARYS PROBLEMATYKI HISTORYCZNO-KONSERWATORSKIEJ

Artykuł niniejszy stanowi przyczynek do pogłębionych badań dotyczących młynów na terenie gminy Uniejów. Biorąc pod uwagę obecny stan wiedzy w omawianym temacie dostrzegamy potrzebę rozszerzenia kwerendy archiwalnej,przeprowadzenia wywiadów z mieszkańcami, a być może nawet wykonania badań archeologicznych. Co do dalszych losów istniejących na terenie gminy czterech obiektów młyńskich wnioski są następujące: Należy rozstrzygnąć dalszy los młyna Wojciechowskich przy ul. Bł. Bogumiła w Uniejowie. Brak jest realnych możliwości docelowego utrzymania ruin obiektu i wykorzystania ich do celów turystyki kulturowej. Należy utrzymać obecne funkcje wiatraków w Zagrodzie Młynarskiej. Dla wiatraka ze Zbylczyc powinno się opracować nowy program technologiczny zakładający bieżącą eksploatację przy użyciu energii elektrycznej oraz okazjonalną przy użyciu wiatru. Pozwoli to na częstsze uruchamiania wiatraka i zwiększenie jego dostępności (dzisiaj wiatrak udostępniany jest przede wszystkim dla grup zorganizowanych). Pożądane jest przekształcenie dzisiejszego przemiału pokazowego na bardziej regularny, pozwalający na zaopatrzenie w mąkę np. okolicznych obiektów gastronomicznych. Z uwagi na zwiększający się ruch turystyczny na terenie gminy Uniejów należy zwiększyć dostępność młyna braci Pelc w Wilamowie. Z postulatów konserwatorskich wymienić należy konieczność zabezpieczenia dawnej motorowni oraz pozostałości tartaku. Wskazane jest zachowanie istniejącego, zabytkowego wyposażenia oraz wykorzystanie obiektu do celów kulturalnych (muzeum, galeria).

Mills are an essential part of cultural landscape of Uniejów municipality. The article presents available information concerning the history of mills in Uniejów area. It identifies probable location of the mills in the 1930s on the basis of their real remnants. It also describes the present condition of engine-driven mills built by Wojciechowski brothers in Uniejów and Pelc brothers in Wilamów. Next, the article presents problems involved in translocation of mills from Zbylczyce and Chorzepin (Świnice Warckie commune) and construction of the educational and tourist complex “Zagroda Młynarska” (Miller’s Farmstead) in Uniejów, and discusses the historical and restoration aspect. It also explains the role of historical mills in cultural tourism development. It is indicated that further studies of the history of mills should be carried out, and restoration postulates for existing mills in Uniejów commune are formulated.