Paulus Vladimiri and His Forgotten Concept of the Just War

The theoretical reflection formulated in the neo-scholastic School of Salamanca has been regarded as the source of the contemporary concept of international relations: going beyond the paradigm of the time – determined, on the one hand, by the idea of the holy war and, on the other, by the doctrine of the just war – the Salamanca scholars laid down foundations for the edifice of modern international law. In this article the author argues that similar ideas preceding the reflection of the school of Salamanca, and often going even further, had appeared a hundred years earlier in the Cracow Academia in the context of a dispute between the Kingdom of Poland and the Teutonic Order. The culmination of this dispute was the Council of Constance. The Polish argument after the battle of Grunwald was based on law, and its unique feature was the return to the universalistic (Augustinian) nature of the just war. What is the most important element in Augustinian theology of war is Christianity’s universalism and recognition of moral equality of those engaged in military operations.

Za początki współczesnej koncepcji relacji międzynarodowych uważa się dzisiaj refleksję teoretyczną sformułowaną przez neoscholastyków ze szkoły w Salamance. Wychodząc poza dotychczasowy paradygmat zakreślony z jednej strony przez ideę wojny świętej, z drugiej zaś przez chrześcijańską doktrynę wojny sprawiedliwej stworzyli oni fundament, na którym wspiera się do dziś gmach prawa międzynarodowego. W niniejszym artykule autor dowodzi, że analogiczne idee, wyprzedzające refleksję szkoły z Salamanki i często idące jeszcze dalej, pojawiły się sto lat wcześniej na Akademii Krakowskiej wśród polskich prawników zaangażowanych w polityczny spór pomiędzy Królestwem Polskim, a Zakonem Krzyżackim, którego kulminacja miała miejsce na Soborze w Konstancji. Argument strony polskiej po bitwie grunwaldzkiej miał jurydyczny charakter, a jego unikalną cechą był powrót do uniwersalistycznego charakteru wojny sprawiedliwej, jaki ta koncepcja posiadała w swej Augustyńskiej wersji. To, co najistotniejsze bowiem w Augustyńskiej teologii wojny, to zachowanie właściwego chrześcijaństwu uniwersalizmu i przekonanie o moralnej równości walczących podmiotów.