Dręczenie rówieśników jako strategia osiągania własnych celów w świetle badań nad społeczną dominacją i działaniami przymuszającymi

Przedmiotem tekstu jest analiza strategicznej strony dręczenia rówieśniczego. Punktem wyjścia do rozważań jest konstatacja, że coraz częściej różni autorzy i badacze tego fenomenu dochodzą do wniosku, że działania sprawcy dręczenia mają charakter wyraźnie instrumentalny i zaplanowany. W tekście uzasadniam potrzebę takiego przesunięcia punktu ciężkości w zakresie oglądu tego zjawiska koncentrując się szczególnie na zagadnieniu dominacji społecznej oraz funkcji poszczególnych zachowań agresywnych oraz dokonuję przeglądu prac badawczych, które dostarczają (w sposób bezpośredni i pośredni) dowodów na potwierdzenie tych założeń. Na zakończenie przywołuję koncepcję działań przymuszających (coercive actions) opracowaną przez Jamesa T. Tedeschiego i Richarda B. Felsona, za sprawą której mogą być wyjaśniane instrumentalne działania agresywne występujące w bullyingu.

The aim of this paper is to analyze the strategic side of the peer bullying phenomenon. The starting point for considerations is the observation that more and more authors and researchers in this area come to the conclusion that the behaviours of bullies are clearly instrumental and planned. The text justifies the need for shifting emphasis in the overview of the phenomenon by focusing particularly on the issue of social dominance and the function of aggressive behaviours as well as a review of empirical study that provide (direct and indirect) evidence to support these assumptions. At the end, the concept of coercive actions developed by James T. Tedeschi and Richard B. Felson is mentioned, through which instrumental aggression occurring in bullying can be explained.