ZARADNI INDYWIDUALIŚCI CZY ANOMICZNI EGOIŚCI? STEREOTYPY I AUTOSTEREOTYPY POLSKICH MIGRANTÓW W WIELKIEJ BRYTANII W UJĘCIU ANTROPOLOGICZNYM

W artykule podejmuję kwestię stereotypu z perspektywy antropologicznej jako narzędzia danej kultury w naznaczaniu rzeczywistości społecznej, będącego jednocześnie – co nie do końca zostaje uznane przez bardziej socjologiczne teorie stereotypu – wysoce plastycznym, kontekstualnym i zależnym od indywidualnych decyzji aktorów w danym polu władzy. Korzystając z inspirującej teorii stereotypu Zygmunta Benedyktowicza, w celu doprecyzowania wielorakich funkcji stereotypów, przyglądam się w artykule stereotypowi migranta polskiego w Wielkiej Brytanii. Stereotyp Polaków jako zaradnych, obrotnych i ciężko pracujących indywidualistów idzie w parze ze znaczeniowo podobnym, ale o skrajnie odmiennym zabarwieniu etycznym stereotypie Polaków jako nie potrafiących się zorganizować egoistów mających jedynie swój interes na względzie. Aby zrozumieć sens i społeczną funkcję tego stereotypu należy jednak – jak podkreśla Benedyktowicz – patrzeć nie na zawartość stereotypu i kogo on dotyczy, ale przede wszystkim na tego kto go wytwarza.

In this article I look at stereotypes from an anthropological perspective which differs slightly from a sociological one in recognizing its plasticity, context of use and its dependence on social actors’ reproduction in a given field of power. Using an inspiring and refreshingtheory of stereotypes by Zygmunt Benedyktowicz, in order to decode their various meanings and functions I look at stereotypes around Polish migrants in Great Britain. Two similar in meaning but opposite in ethical valuation stereotypes operate there – one that sees Polish migrants and individualistic, opportunity driven, hardworking economic actors, another that treats them as egoistic, unable to organize and inward looking. In order to understand the meanings and functions of these we need to – as Benedyktowicz reminds us – look not at the content and the addressee of the stereotype but who actually produces them.