Czy „pułapka niskiej dzietności” w województwie opolskim? Perspektywa socjologiczna

Badania społeczne prowadzone w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce dowodzą, że rośnie popularność i znaczenie alternatywnych form życia rodzinnego i coraz mocniej ujawniają się niekorzystne zmiany demograficzne determinowane niechęcią młodych ludzi do posiadania większej liczby potomstwa lub w ogóle niechęcią do posiadania dzieci. W kraju ta sytuacja dotyczy przede wszystkim Opolszczyzny. Podtrzymuję zatem diagnozę dotyczącą przemian systemu wartości opolskiej młodzieży z 2007 r. i na podstawie wyników badań pilotażowych z 2014 r. formułuję uzupełniającą hipotezę, że być może mamy na Opolszczyźnie do czynienia z „pułapką niskiej dzietności” polegającą na ukształtowaniu nowych wzorców dzietności (jednodzietność i bezdzietność) wynikających przede wszystkim z przemian społecznej świadomości, stylu życia i wartości życiowych. Stan katastrofy demograficznej na Opolszczyźnie wymaga, w moim przekonaniu, konieczności przeprowadzenia reprezentatywnych badań empirycznych wśród młodego pokolenia i opracowania socjologicznego studium dotyczącego „fenomenu niskiej dzietności” w regionie jako uzupełnienia założeń opolskiej „Specjalnej Strefy Demograficznej”.

Social studies conducted in the countries of the European Union, including Poland, prove that the popularity and significance of alternative forms of family life are on the increase. Besides, they are revealing unfavorable demographic changes which are growing stronger and stronger and which are determined by young people’s unwillingness to possess a larger number of offspring, or their dislike of having children at all. As regards Poland, this negative phenomenon concerns, primarily, Opole Region. Therefore I am inclined to maintain the diagnosis relating to the transformations of the system of values held by the young in Opole Region, which was made in 2007, and on the basis of the results of pilot studies carried out in 2011, I formulate the complementary hypothesis that perhaps we have come to deal with a “trap of low fertility” in Opole Region. It consists in forming new patterns of fertility (one-child or childless families) resulting, first of all, from transformations of social consciousness, lifestyle and life values. I am convinced that the state of the demographic catastrophe in Opole Voivodeship does require conducting representative empirical research among the young generation and elaborating a sociological study concerning the “phenomenon of low fertility” in Opole Region as a complement of the assumptions behind the “Special Demographic Zone” of Opole.