Czy w prawie rzymskim istniała instytucja wywłaszczenia?

The issue of expropriation in Roman law has on numerous occasions been the subjectof scientific research. The researchers have tried to explain the meaning of the termexpropriation and show its role from a legal and social point of view. In Roman law,expropriation was referred to as publicatio and the right to expropriation was calledius publicandi. Difficulties associated with determining whether expropriationexisted in Roman law results mainly from lack of source texts. On the basis of onlybrief information, various theories are currently being put forward. Some researchersbelieve that expropriation existed, others deny it. Preserved source texts, althoughfew in number, argue that the institution existed in the Republic. What's more, it canbe called the prototype of modern expropriation. It had to fulfill similar and oftenthe same requirements that modern expropriation must meet, and thus there had tobe a public purpose, expropriation was a last resort, and the expropriating party wasburdened with the liability for compensation.

Zagadnienie dotyczące wywłaszczania w prawie rzymskim było już wielokrotnieprzedmiotem badań. Badacze starli się wyjaśnić znaczenie terminu wywłaszczenieoraz ukazać jego rolę z prawnego i społecznego punktu widzenia. W prawie rzymskimwywłaszczenie było określane mianem publicatio, a prawo do wywłaszczania iuspublicandi. Trudności związane z ustaleniem kwestii istnienia w prawie rzymskiminstytucji wywłaszczenia wynikają przede wszystkim z braku tekstów źródłowych.Na podstawie jedynie szczątkowych informacji powstało jednak kilka teorii naten temat. Niektórzy badacze są przekonani o istnieniu wywłaszczeń, inni temuzaprzeczają. Przytoczone w trakcie rozważań teksty źródłowe, jakkolwiek nieliczne,wydają się dowodzić istnienia tej instytucji już w okresie republiki. Co więcej, możnają nawet nazwać prototypem współczesnego wywłaszczenia. O podobieństwachdecydują m.in. jednakowe wymogi, jakim musiało i obecnie musi czynić zadośćwywłaszczenie. Należą do nich: cel publiczny, ostateczność wywłaszczenia orazobowiązek odszkodowawczy względem wywłaszczanej jednostki.