Nastawienie do wierzeń religijnych „historycznych” szkół psychologicznych

The article deals with the relations between religion and psychology in the period of the rising classic (“historical”) schools of psychology from 1879 until the late 1950s. These years were significant for psychology as an independent discipline. The emphasis is put on the important psychologists’ attitudes towards religion and religious belief. Among others the views of W. Wundt, F. Brentano, W. James, S. Freud, C.G. Jung, A. Adler, E. Fromm, W. Stern, R. Otto, G.S. Hall, G.H. Mead, J.B. Watson, H.J. Eysenck and G. Allport are presented. The article illustrates a number of phenomena which are necessary to understand the above-mentioned problem. Particular attention should be paid to the search for ideological identity of psychology in the “historical” period, some terminological issues and the changes of psychological schools’ attitudes towards religion and religiosity.

Artykuł zajmuje się tematyką wzajemnych relacji pomiędzy religią a powstającymi na przestrzeni wieków „historycznymi” szkołami psychologii. Okres ten, rozciągający się od 1879 roku do lat 50. XX wieku, jest dla psychologii szczególnie ważny, ponieważ kształtowała się wówczas jej tożsamość – jako samodzielnej dyscypliny naukowej. W artykule zostały przedstawione poglądy wybitnych twórców klasycznych szkół i kierunków w psychologii na sprawy związane z religią i religijnością. Znaleźli się wśród nich, m.in.: W. Wundt, F. Brentano, W. James, S. Freud, C.G. Jung, A. Adler, E. Fromm, W. Stern, R. Otto, G.S. Hall, G.H.Mead, J.B. Watson, H.J. Eysenck i G. Allport. W artykule zostały omówione istotne dla zrozumienia tematyki zagadnienia, wśród których na szczególną uwagę zasługują ideologiczne poszukiwania optymalnych podstaw aksjologicznych twórców historycznych szkół, problematyka terminologiczna oraz zmiany nastawienia do religii i religijności, zachodzące w poszczególnych kierunkach psychologicznych