PERSPEKTYWY AKSJOLOGII PRAWA PRACY W DOBIE GLOBALIZACJI EKONOMICZNEJ

A relation between acknowledging the binding force of law and sharing a vision of the world that people want to realise within the confines of being in a community, poses a problem that finds its reflection in the practice of modern labour law, which is considered by some as a tool necessary for fair regulation of relations in labour markets, and by others as an instrument disrupting ‘free market’ conditions, used to enforce private interests. Due to proliferation of the neoliberal pattern of global economy, justification of labour law has become an issue that goes beyond the context set by national borders. Today, when the idea of development on increasing effectiveness of international trade and making employment relations more flexible prevails, the meaning of international labour law lies not in stimulating ‘developing’ countries to pursue a typically protective policy of employment, but rather in providing grounds for a direct guarantee of minimum standards of labour conditions worldwide. The aim of this paper is to show that heading for full privatisation of issues concerning employment through giving employers excessive liberty to dispose of work, stands in contradiction with the basic premises of the legal framework of countries that belong to the international community. The reason for that lies it the common axiological grounds for both the core labour rights which provide participants of labour market with subjectivity, and the civil rights.

Problem relacji zachodzącej między uznawaniem obowiązywania prawa a podzielaniem wizji świata, którą chce się realizować w ramach funkcjonowania we wspólnocie, znajduje odbicie w praktyce współczesnego prawa pracy. Jedni bowiem uważają je za narzędzie niezbędne do sprawiedliwego uregulowania stosunków na rynku pracy, inni – za zaburzający sytuację „wolnorynkową” instrument służący wymuszaniu realizacji partykularnych interesów. Ze względu na ekspansję neoliberalnego modelu globalnej gospodarki uzasadnienie obowiązywania prawa pracy stało się kwestią przekraczającą kontekst wyznaczany przez granice państwowe. Dzisiaj, gdy dominuje przekonanie o konieczności oparcia idei rozwoju na zwiększaniu efektywności wymiany handlowej oraz uelastycznieniu relacji zachodzących na rynku pracy, rola międzynarodowego prawa pracy nie polega już na mobilizowaniu państw „rozwijających się” do prowadzenia typowo opiekuńczej polityki zatrudnienia, lecz na dostarczeniu podstaw do bezpośredniego zagwarantowania minimalnych standardów dotyczących warunków pracy we wszystkich częściach świata. Celem niniejszego artykułu jest wykazanie, że realizowanie postulatu odpublicznienia kwestii dotyczących zatrudniania przez nadmierne zwiększenie swobody dysponowania pracą przez zatrudniających stoi w sprzeczności z założeniami, na których opiera się porządek prawny państw należących do społeczności międzynarodowej. Wynika to z istnienia wspólnych podstaw aksjologicznych zapewniających podmiotowość uczestnikom rynku pracy i podstawowe prawa pracownicze oraz osobiste.