Idea społecznej odpowiedzialności biznesu w kontekście racjonalności instrumentalnej i koherencyjnej

The growing competition among enterprises makes them realise two basic values: economic (profit maximisation) and social (satisfying of stakeholders’ needs). The idea of Corporate Social Responsibility (CSR) is also spreading. However, not all organisations that engage in such activities do this selflessly. The aim of the article is to verify the assumption that the activity in CSR is often instrumental. To achieve this goal the author carried out a complex analysis of the literature and in the activity of companies that engage in the social sphere. The deliberations were based on two models of rationality: instrumental and coherent. The results indicate that CSR instrumentalisation is an expression of tendency, observed in western culture, that regards the increase in instrumental rationality at the expense of a coherent model. The consequence is a gradual termination of development opportunities in the western civilisation.

Idea społecznej odpowiedzialności biznesu zyskuje współcześnie coraz większą popularność. Wskazuje się jednak, że nie wszystkie organizacje, których działania wpisują się w ten nurt, kierują się chęcią realizacji wartości społecznej w sposób bezinteresowny. Dlatego też autor opracowania podejmuje problem prawdziwych motywacji przedsiębiorstw, które promują się jako społecznie odpowiedzialne. Celem artykułu jest uzasadnienie tezy, że działania w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu są w coraz większym stopniu instrumentalizowane. Osiągnięciu celu opracowania służy analiza literatury przedmiotu oraz przegląd badań odnoszących się do działań społecznie zaangażowanych współczesnych przedsiębiorstw. Rozważania zostały przy tym osadzone w kontekście dwóch modeli racjonalności: instrumentalnego i koherencyjnego. Wyniki przeprowadzonej analizy wskazują, że instrumentalizacja idei CSR (ang. corporate social responsiblity) stanowi coraz częstsze zjawisko. W kontekście stosowania idei CSR jest to równoznaczne z jej porzuceniem ze względu na zmniejszenie jej skuteczności jako narzędzia budowy przewagi konkurencyjnej (z uwagi na coraz częstsze wykorzystanie).