Konopnicka w świetle własnych utworów

" Wielka poetka całe życie gromadziła skarby ducha swego, co się stać miały dziedzictwem naszem, niosąc nam wieszcze słowa i światła snopy, zbrojąc na walkę z życiem, ukazując wzniosłe ideały, wiodąc ku wyzwoleniu - ku wolności. [...] Ciężka ręka uprzedzenia wielokrotnie usiłowała odsunąć ją w cień, lecz tęcza jej natchnienia, nieuchwytna i barwna, jaśniała wysoko nad niepowołanemi dłońmi. [...] Dlatego w przyszłość sięgając, przez niewielu bywała rozumianą i niezawsze wiarę budziły jej słowa prorocze. [...]

Cóż nam po tem, że uzbieramy garść faktów mniej lub więcej autentycznych, niezawsze słusznie motywowanych? Cóż z tego, że poznamy ramy niewłasne, w które życie i ludzie wtłaczali tego ducha - częstokroć dla nich niezrozumiałego? Jedynym źródłem najwierniejszem i najsubtelniejszem, z którego wiadomości o poetce czerpać możemy - są jej własne utwory. Te zawarły w sobie jej pojmowanie życia, jej ukochania, jej ideały, jej zmagania się wewnętrzne - słowem całą jej postać duchową" [s. 7-8].