Immunostymulacja przy użyciu antygenów bakteryjnych – mechanizm działania i praktyka kliniczna w wirusowych zakażeniach układu oddechowego

Recurrent respiratory tract infections constitute a significant problem in the practice of a general practitioner and paediatrician. Antibiotic resistance of bacterial strains, which has been growing for years, prompts the search for alternative ways of combating pathogens. One of them is the usage of preparations based on cell lysis of various bacterial strains. Bacterial lysates have been available in Europe for many years. In preclinical trials, they are characterised by the capability of reducing infections caused by bacteria and viruses that are not the components of the preparations. A range of clinical trials have demonstrated their usefulness in reducing the frequency of seasonal respiratory tract infections and antibiotic use. Moreover, patients with chronic obstructive pulmonary disease gain an additional advantage in the form of the reduction of the risk of hospitalization due to disease exacerbations and a positive influence on the survival curve. The action of bacterial lysates is based on oral immunostimulation of gut-associated lymphoid tissue, which results in increased antibody production. Moreover, they activate a range of mucosal mechanisms of non-specific immunity, mainly by enhancing the activity of TLR-dependent mechanisms. The efficacy of this group of drugs has been confirmed in a range of clinical trials, systematic reviews and meta-analyses. Recent studies also indicate their immunoregulatory potential, suggesting that they might be used in the future in preventing allergies, asthma and autoimmune diseases. To conclude, physicians (paediatricians, laryngologists, pulmonologists) should consider reducing the use of antibiotics in their daily practice. Instead, they should offer preparations that promote the immune system, thus controlling infections in a better way.

Nawracające zakażenia układu oddechowego stanowią istotny problem w codziennej praktyce lekarza rodzinnego i pediatry. Narastająca od lat oporność szeregu szczepów bakteryjnych na antybiotyki każe poszukiwać alternatywnych dróg walki z drobnoustrojami. Taką metodą jest stosowanie preparatów wytwarzanych w oparciu o lizę komórek wielu szczepów bakteryjnych. Lizaty bakteryjne są grupą leków dostępnych w Europie od wielu lat i w badaniach przedklinicznych charakteryzują się zdolnością do ograniczenia zakażeń wywoływanych przez wirusy oraz bakterie inne niż te, które są składnikiem preparatu. W szeregu badań klinicznych udowodniono ich przydatność w ograniczaniu częstości sezonowych zakażeń w układzie oddechowym oraz spożycia antybiotyków. U chorych z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc dodatkowym atutem było obniżenie ryzyka hospitalizacji wynikającej z zaostrzenia choroby podstawowej oraz dodatni wpływ na krzywą przeżycia. Działanie lizatów bakteryjnych opiera się na doustnej immunostymulacji tkanki limfatycznej związanej z przewodem pokarmowym, czego skutkiem jest zwiększona produkcja przeciwciał. Ponadto aktywują one szereg śluzówkowych mechanizmów odporności nieswoistej, głównie przez zwiększanie aktywności mechanizmów zależnych od receptorów TLR. Skuteczność tej grupy leków potwierdzono w szeregu badań klinicznych, przeglądów systematycznych oraz metaanaliz. Badania ostatnich lat wskazują także na potencjał immunoregulatorowy, jaki niosą ze sobą te preparaty, wskazując na możliwość ich stosowania w przyszłości w zapobieganiu alergii, astmie i chorobom z autoimmunizacji. Konkludując, warto rozważyć w codziennej praktyce lekarskiej (pediatry, laryngologia, pneumonologa) ograniczanie stosowania antybiotyków, w to miejsce oferując preparaty wspomagające układ odpornościowy w celu lepszej kontroli zakażeń.