Pamięć zbiorowa - jej funkcje i mechanizmy przekazu w kontekście badań Barbary Szackiej i Andrzeja Szpocińskiego

Czym jest pamięć? Czy tylko prostą rejestracją zdarzeń, które przebiegają przez nasze życie, zapisując się jak na taśmie filmowej? Czy pamięć jest własnością czysto indywidualną, czy możemy też mówić o pamięci zbiorowej? Pamięć o przeszłości jest jednym z nieodłącznych aspektów człowieczeństwa. Stanowi podstawę, dzięki której człowiek znajduje umocowanie w świecie, a nade wszystko w środowisku, w którym przyszło mu żyć. Społeczeństwa trwają dzięki pamięci o przeszłości przekazywanej z pokolenia na pokolenie. Problem stanowi jednak fakt, że zapamiętywana przeszłość nie jest jednorodna. To samo wydarzenie inaczej jest postrzegane przez jego uczestnika, inaczej przez osoby postronne. Jeszcze inaczej opisuje się wydarzenia z perspektywy lat. W niniejszym artykule przedstawiono teoretyczne ujęcia pamięci zbiorowej według Barbary Szackiej i Andrzeja Szpocińskiego. Zaprezentowano stanowiska ww. autorów dotyczące relacji między pamięcią zbiorową a historią, omówiono perspektywy badawcze stosowane w badaniach nad pamięcią zbiorową. Zwrócono uwagę na najważniejsze funkcje pamięci o przeszłości oraz jej nośniki.

What is memory? Is it just simple recording of events which are running through our lives, recorded just as on a film tape? Is memory a purely individual possession or can we talk about collective memory as well? Memory of the past is one of the inherent aspects of humanity. It constitutes the basis, by which human finds fixing in the world and, above all, in the environment in which he or she lives. Societies last thanks to the memory of the past passed down through generations. The problem is the fact that remembered past is not homogeneous. The same event is differently perceived by its participant, and differently by outsiders. Moreover, events are described differently from the perspective of the years. This article presents theoretical recognition of collective memory, according to Barbara Szacka and Andrzej Szpociński. The positions of the above mentioned authors regarding to the relationship between collective memory and history have been presented and research prospects applied in studies on collective memory have been discussed. The attention was drawn to the most important functions of memory about the past and its carriers.