Postulat selektywnego charakteru deregulacji w szkolnictwie wyższym

Artykuł poświęcony jest zagadnieniom deregulacji w zakresie spraw obejmowanych przez ustawę Prawo o szkolnictwie wyższym z 2005 r. Po kolejnych nowelizacjach tej ustawy w latach 2011, 2014 i 2016 sformułowany został niebudzący wątpliwości w debacie publicznej postulat deregulacji systemu. Trzeba zadać sobie jednak pytanie, czy należy określić jej granice, a jeśli tak, to jakiej są one natury i na podstawie jakich przesłanek powinny zostać zidentyfikowane. Stanowisko autora wyraża konieczność określenia takich granic. W tekście zagadnienia te zostały poddane analizie z uwzględnieniem zakresu i charakteru pożądanych ograniczeń. Wskazane też zostały obszary, które powinny być objęte regulacjami ustawowymi. Oznacza to, że deregulacja powinna mieć charakter selektywny, pozostawiając określone kwestie poza zakresem tego działania. W artykule po wprowadzeniu w problematykę przedstawiono argumentację na rzecz niezbędności zachowania szkolnictwa wyższego jako działu regulowanego. Następnie przywołano postulat deregulacji i jej uwarunkowania, z rozróżnieniem pojęć deregulacji gramatycznej, funkcjonalnej i wykonawczej, wprowadzonych przez autora. W tym kontekście sformułowano postulat nadania deregulacji charakteru selektywnego. W ślad za odnotowaniem znaczenia konstytucyjnej zasady autonomii uczelni zaprezentowano postulowane relacje w odniesieniu do kompetencji regulacyjnych w układzie: ustawa – statut uczelni. W podsumowaniu zwrócono uwagę, że wnioskowana deregulacja z ograniczeniami wpisuje się w pożądane uwarunkowania rozwojowe instrumentarium prawnego w obszarze governance w szkolnictwie wyższym. W Dodatku przywołano fragmenty dokumentów podkreślających znaczenie dobrych praktyk w sferze stanowienia prawa dotyczącego szkolnictwa wyższego i nauki.

This article is dedicated to the issues of deregulation in terms of the matters covered by the Act Law on Higher Education from 2005. After further amendments to the Act in 2011, 2014 and 2016 the postulate of deregulation in the system of higher education has been clearly formulated in the public debate. It is important to raise the question whether or not its boundaries need to be defined. And if so, what are their nature and on what grounds they should be identified. The author of this article aims at defining such boundaries. In the paper, these issues were analyzed considering the scope and nature of the desired constraints. We define specific areas that have be regulated by legal framework. This means that the implementation of the deregulation should be selective, excluding certain issues from its scope. The composition of the article is as follows. Once introduced into the issue, the author presents arguments for the need to preserve higher education as a regulated sphere. The postulate of deregulation and its determinants are then introduced, distinguishing grammatical, functional and executive deregulation. In this context, the postulate of deregulation of selective character is formulated. Following the recognition of the importance of theconstitutional principle of university autonomy, the postulated relationship Law – University Statute with regard to regulatory competences is presented. In conclusion, the author points out that the proposed deregulation with certain constraints fit well into the desired developmental conditions of the legal framework in the area of governance in higher education. In the Appendix, the author cites fragments of documents highlighting the importance of good practices in the area of lawmaking in higher education and science.