O dwóch typach randomizacji w decyzjach dystrybucyjnych

Celem artykułu jest analiza porównawcza dwóch typów randomizacji – egalitarnej (RE) i proporcjonalnej (RP) – jako metod podejmowania decyzji dystrybucyjnych. Zmierza ona do określenia warunków, w jakich dopuszczalne jest ich zastosowanie. W artykule bronione są następujące tezy: że racje sprawiedliwościowe za stosowaniem RE należy rozumieć szeroko (obejmując tym pojęciem nie tylko sytuacje indyferencji – równego spełniania kryterium podziału – ale także braku kryteriów podziału lub ich niewspółmierności) i że są one silniejsze niż racje utylitarystyczne; że z uwagi na konflikt między sprawiedliwością ex ante i ex post, który może przybrać ostrą postać tylko w kontekście RP, RP może być stosowana stosunkowo rzadko – wyłącznie w dwóch sytuacjach: wielokrotnej powtarzalności dystrybucji i/lub zachodzenia niewielkiej różnicy w roszczeniach kandydatów do danego dobra/ciężaru. W artykule wskazuje się także na inne różnice między RP i RE, między innymi taką, że RP musi mieć zawsze charakter statystyczny, natomiast RE może mieć niekiedy charakter epistemiczny, oraz zwraca się uwagę na to, że w pewnych sytuacjach (np. w tzw. Number Problem) mogą pojawić się wątpliwości, czy należy zastosować RE, czy RP, i ich zastosowanie może okazać się równoważne.

The purpose of the article is to provide a comparative analysis of two types of randomization – egalitarian and proportional – in distributive decisions, with a view to determining conditions in which they can be applied. It should be construed broadly (as embracing not only the situation of indifference – the equal satisfaction of a given criterion, but also the situations of the lack of criteria or their incommensurability), and that they are stronger than utilitarian reasons. It is also argued that the confl ict between justice ex ante and justice ex post may take an acute form only in the case of proportional randomization, which is why this type of randomization can be applied relatively rarely – only in two situations: if the distribution is repeatedly made and/or if the differences between claims of the candidates (for a good/burden being distributed) are not substantial. Some other differences are also pointed out in the article, e.g., that while proportional randomization must always be statistical, egalitarian randomization may be at times epistemic. It is also argued that in some circumstances (e.g., in the context of the so called Number Problem) doubts may arise as to which type of randomization should be applied, and the applications of both types may prove to be equivalent.