Teksty narracyjne – analiza strukturalno-funkcjonalna

Istnieje związek między językiem, myślą a rzeczywistością. Język jest głównym czynnikiem wpływającym na kształt naszych spostrzeżeń, sądów, wiedzy i zwyczajów, a narracja umożliwia ludziom opowiedzenie o sensie konstruowanej przez siebie rzeczywistości. W narracji liczy się nie tylko treść, ale i konstrukcja, która stała się podstawą rozważań w niniejszym artykule. Artykuł rozpoczyna się od ustaleń terminologicznych (tekst narracyjny, narracja, narratologia, swoistość narracyjnej struktury), rozpatrywanych z punktu widzenia różnych nauk, a także od przedstawienia założeń dotyczących analizy strukturalno-funkcjonalnej tekstów narracyjnych w świetle teorii de Saussure’a, Rosner, Barthes’a i Todorova. W opracowaniu położono nacisk na analizę struktur narracyjnych zaproponowaną przez Proppa, twórcę ogólnych wzorców budowania opowieści. Jest ona przydatna do badań nad różnymi systemami kultury, w tym kultury masowej. Ponadto stanowi podstawę do analiz narracji filmowych czy też różnego typu narracji ustnych i pisanych. Morfologię Proppa wykorzystano również w badaniach wybranych tekstów narracyjnych w szkole.

There is a relationship between language, thought and reality. Language is the principal factor influencing the shape of our insight, judgements, knowledge and customs, while narrative enables people to tell others about the essence of the reality they are creating. Both the content and construction are important in a narrative, but it is construction that forms the basis for the considerations presented in this article. The study opens with definitions of such terms as the narrative text, narrative, narratology, specific nature of a narrative structure, as understood from the viewpoint of different sciences, and with the presentation of the foundations concerning the structural and functional analysis of narrative texts in the light of the theories coined by de Saussure, Rosner, Barthes and Todorov. Emphasis is laid on the analysis of narrative structures proposed by Propp, the author of general patterns for constructing stories. It is useful in studies on different systems of culture, including mass culture. Moreover, it often forms a basis for analyzing narratives in films, as well as other types of oral or written narratives. Propp’s morphology has also been applied to analyze some narratives used in school education.