Invoice-related crimes: their significance, legal classification and place in the system of Polish criminal law

Treść artykułu została poświęcona nowo wprowadzonym do Kodeksu karnego, ustawą z dnia 10 lutego 2017 r. (Dz.U. poz. 244), typom przestępstw tzw. fakturowych, które usytuowano w dodanych art. 270a, 271a i 277a k.k. w rozdziale XXXIV k.k. grupującym przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów. Autorka analizuje ratio legis wprowadzenia tych nowych uregulowań do k.k., mając na uwadze bliższy i dalszy przedmiot ochrony tzw. przestępstw fakturowych, które są spenalizowane także w k.k.s. Wskazuje również na prawnokarne konsekwencje penalizacji wystawiania nierzetelnych faktur lub ich używania, zarówno w k.k., jak i w k.k.s., co nieuchronnie prowadzi w każdym wypadku do tzw. idealnego zbiegu przestępstw fakturowych skarbowych (z art. 62 § 1 i 62a §1 k.k.s.) i przestępstw fakturowych powszechnych (z art. 271a i 277a k.k.). Autorka krytycznie ocenia przyjęte rozwiązanie oraz nadanie tym nowym, bezskutkowym przestępstwom dodanym do k.k., mającym chronić wiarygodność wystawianych faktur (a de facto interesy i zasoby finansowe państwa), statusu przestępstw powszechnych i to w niektórych wypadkach o randze zbrodni, w tym zbrodni najcięższej, zagrożonej alternatywnie karą 25 lat pozbawienia wolności (zob. art. 277a k.k.). Autorka krytycznie ocenia także wprowadzenie w dodanych art. 277c i 277d k.k. specjalnych uregulowań przewidujących możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary sprawcom przestępstw fakturowych, którzy dokonali samodenuncjacji i/lub zdecydowali się na podjęcie współpracy z organami ścigania, gdyż premię w postaci nadzwyczajnego złagodzenia kary za akt samodenuncjacji uważa za iluzoryczną zachętę, a ustanowienie kompetencji dla sądu do nadzwyczajnego złagodzenia kary sprawcom, którzy po ujawnieniu ich działań sprzecznych z prawem zdecydowali się na współpracę z organami ściągania – za zbędną kazuistykę, ponieważ mogłoby to zostać odpowiednio doregulowane w art. 60 k.k.

The article is devoted to the invoice-related crimes that the Act of 10 February 2017 (Journal of Laws [Dz.U.], item 244) recently introduced to the Criminal Code, incorporating them in the new Articles 270a, 271a and 277a CC in Chapter XXXIV, which lists crimes against reliability of documents. The author analyses ratio legis of those new amendments to the Criminal Code, taking into consideration a closer and further object of protection of invoice-related crimes that are also penalised in the Fiscal Penal Code. She also indicates legal consequences of penalisation of issuing false invoices or using them in both CC and FPC, which in every case inevitably leads to what is called the perfect concurrence of invoice-related fiscal crimes (under Articles 62 §1 and 62a §1 FPC) and fiscal-related common crimes (under Articles 271a and 277a CC). The author is critical of the adopted solutions and assigning the new ineffective crimes added to CC in order to protect reliability of issued invoices (and, in fact, the financial interests and resources of the State), a status of common crimes, and in some cases even a status of a felony, including aggravated felony alternatively carrying a penalty of deprivation of liberty for 25 years (see Article 277a CC). What the author also criticises in the added Articles 277c and 277d CC is the introduction of special regulations stipulating a possibility of extraordinary mitigation of punishment for perpetrators of invoice-related crimes who self-denounce and/ or decide to cooperate with law enforcement bodies, because she believes that a bonus of extraordinary mitigation of punishment for self-denunciation is an illusory incentive, and the decision that extraordinary mitigation of punishment for perpetrators who decide to cooperate with the law enforcement bodies after the detection of their illegal activities should be within the competence of a court is useless casuistry because it might be adequately amended in Article 60 CC.