Opieka okołooperacyjna u chorych poddanych funkcjonalnej endoskopowej chirurgii zatok przynosowych (FESS)

Ostateczny sukces i wynik leczenia pacjentów poddawanych funkcjonalnej endoskopowej chirurgii zatok przynosowych (FESS) zależy od prawidłowego przygotowania pacjenta do zabiegu, postępowania okołooperacyjnego oraz pooperacyjnego. Postępowanie przed operacją FESS w przypadkach przewlekłego zapalenia nosa i zatok przynosowych obejmują: stosowanie glikokortykosteroidów donosowych i doustnych, płukanie jam nosa oraz – w wybranych przypadkach – antybiotykoterapię. Postępowanie to wynika z „Europejskich wytycznych na temat zapalenia nosa i zatok przynosowych oraz polipów nosa – EPOS 2012”. Na ograniczenie występowania śród- i pooperacyjnego krwawienia pozwala śródoperacyjne zastosowanie wkładek obkurczających błonę śluzową nosa, pozycji anty-Trendelenburga, kontrolowanego podciśnienia oraz kwasu traneksamowego. Po wykonanym zabiegu często zaleca się zastosowanie tamponady, następnie opatrunku chroniącego jamę nosa, a po roztamponowaniu wykonywane jest instrumentalne oczyszczanie jam nosa. Ponadto opieka pooperacyjna w dużej mierze została przeniesiona na pacjenta, dlatego podkreśla się znaczenie edukacji pacjenta, dokładne przekazanie mu instrukcji postępowania, a także przeszkolenie w odpowiednim stosowaniu zaleconych preparatów do płukania nosa i zatok przynosowych oraz glikokortykosteroidów donosowych. Stosowanie glikokortykosteroidów miejscowych ma udowodnione działanie zmniejszające ryzyko nawrotu choroby i jest uzasadnione, gdy mamy pewność, że mają one fizyczną możliwość dotarcia do błony śluzowej nosa. Skuteczność płukania nosa można zwiększyć poprzez zastosowanie preparatów z pojemników pozwalających na odpowiednią aplikację (dokładne przyleganie do przedsionka nosa, kąt 45°) oraz wygenerowanie dostatecznego ciśnienia (płukanie całej jamy nosa – 120 mbar), a użycie odpowiedniego składu płynu przyspiesza gojenie i zmniejsza dolegliwości. Zastosowanie badań in vitro oraz metod symulacji komputerowej pozwala przewidzieć skuteczność płukania poszczególnych zatok.