Dlaczego Śnieżka łaknie krwi? Popkulturowe wariacje wampiryczne na temat Grimmowskiej baśni

Jako mem – kulturowy replikator – baśń o Śnieżce ma wysoki potencjał wirusowy w rozumieniu Jacka Zipesa. Badania prowadzone nad tym tekstem kultury wykazały obecność kilkuset jego wersji na kilku kontynentach, przy czym najbardziej znany wariant literacki to ten Grimmowski. W artykule koncentrujemy się na analizie porównawczej wampirycznych wcieleń Śnieżki w trzech utworach literackich: opowiadaniach Snow, Glass, Apples (Szkło, śnieg i jabłka) Neila Gaimana (1994) i Red as Blood (Czerwona jak krew) Tanith Lee (1983) oraz powieści Blood and Snow (Krew i śnieg) Rashelle Workman (2012). Wykazują one wyraźne powinowactwa z wariantem Grimmowskim: czy to na poziomie implicytnym, poprzez wykorzystanie skanonizowanych przez tę wersję składników fabularnych, estetycznych itp., czy to eksplicytnym, poprzez bezpośrednie wskazówki paratekstualne i metafikcjonalne. Podejmujemy zatem próbę uzupełnienia stanu badań nad popkulturowymi wizerunkami wampira, a jednocześnie – wpisania się w nurt rozwijających się w naszym kraju studiów grimmologicznych.

As a meme—a cultural replicator—the fairy tale about Snow White has high viral potential in Jack Zipes’s understanding. Research conducted on this cultural text has revealed the presence of its several hundred versions on several continents, with the best-known literary variant being the Grimms’ one. In this paper, we focus on the comparative analysis of the vampiric incarnations of Snow White in three literary works: the short stories Snow, Glass, Apples by Neil Gaiman (1994) and Red as Blood by Tanith Lee (1983), and Rashelle Workman’s novel Blood and Snow (2013). They show clear affinities with the Grimms’ variant: whether at the implicit level, using plot, aesthetic, and components canonized by this version, or at the explicit level, through direct paratextual and metafictional clues. Thus, we make an attempt to add to the state of research on popular culture images of the vampire, and at the same time to join the current of Grimmological studies developing in our country.