Budget and financial balance including the problem of financial stability of communes and cities with poviat rights

The main purpose of the study was to assess the budget and financial balance, including financial stability and compare the situation of all communes and cities with county status, with particular emphasis on the situation of communes and cities with county status in the Lubelskie Voivodship. The choice of the Lubelskie Voivodship was deliberate and dictated by its low level of development expressed by a GDP per capita value significantly lower than the national average and much lower than the EU average (48% of the EU average) and poor financial potential. The time scope of the research was limited to 2018-2020, however, in 2020, current available data only covering Q3 was used. The main source of data was information obtained from the Ministry of Finance, Regional Audit Chamber and Local Data Bank GUS. An analysis and criticism of literature was carried out and selected research methods were used, including general methods, and quantitative methods of financial analysis (ratio analysis). The obtained results confirm that the situation of the budget balance and current balance of the surveyed units differs, while the value of the calculated ratios relating to financial balance, including financial stability, varied and these differences were revealed in the types of units and according to their number and location (all units of a given type – Poland or units of the Lubelskie Voivodship). Changes in the analysed values over time were also noted.

Głównym celem badań była ocena poziomu równowagi budżetowej i równowagi finansowej, w tym stabilności finansowej, a także porównanie sytuacji wszystkich gmin i miast na prawach powiatu ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji gmin i miast na prawach powiatu województwa lubelskiego. Wybór województwa lubelskiego był celowy i podyktowany niskim poziomem rozwoju wyrażonym wartością PKB per capita, istotnie niższą niż średnia w kraju i znacznie niższą niż średnia w UE (48% średniej UE) oraz jego słabym potencjałem finansowym. Zakres czasowy badań ograniczono do lat 2018-2020, z tym że w 2020 roku dostępne były jedynie dane za III kwartał. Główne źródło danych stanowiły informacje pozyskane z Ministerstwa Finansów, Regionalnej Izby Obrachunkowej i Banku Danych Lokalnych GUS. Przeprowadzono analizę i krytykę piśmiennictwa oraz posłużono się wybranymi metodami badawczymi: metodami ogólnymi, metodą porównań, a także ilościowymi metodami analizy finansowej (analiza wskaźnikowa). Uzyskane wyniki potwierdziły, że sytuacja równowagi budżetowej, w tym równowagi bieżącej badanych jednostek, różni się. Natomiast wartość policzonych wskaźników odnoszących się do równowagi finansowej, w tym stabilności finansowej, była zróżnicowana i były to różnice ujawnione w różnych typach jednostek oraz według ich liczebności i położenia (wszystkie jednostki danego typu – Polska lub jednostki województwa lubelskiego). Odnotowano także zmiany analizowanych wartości w czasie.