Assessment of quality of various water types based on macrobenthic bioindicators

The introduction of Water Framework Directive [5] imposed regular conduction of water quality assessment through biomonitoring on the institutions connected to aquatic environment. The Directive, at the same time has unified the system for all member states, and required that the research be executed through specific biotic components, such as assemblage of species, number, population pyramid for ichthyofauna, taxonomic classification, number and biomass of zoobenthos, phytoplankton or macrophytes. These are undoubtedly right and beneficial resolutions, hence they allow gathering information not only about the quality of water itself, but about the state of the entire environment [29]. This approach reveals the long-term impact of pollutants on bioindicators, especially harmful impact, and bioindicator reaction to the toxic sub-stances [10]. Benthic organisms, occurring in the environment, are responsible for matter circulation. Making the effort of their observation, as well as gaining insight into their physiological processes and requirements with respect to various factors, enables determining the current state of the environment. It is also crucial to the attempt at understanding the processes taking place in ecosystems, and practical application of these processes in water treatment [8]. Freshwater macrozoobenthos, i.e. benthic bioindicators, are animal organisms adapted to lakebed and riverbed habitat [2]. They constitute a very important element of those ecosystems. The organisms consume both, the accumulated matter, made by producers and the one originating from human activity [13]. They often play the role of filter-feeders and constitute prey for fish and birds [3].

Niniejsze badania prowadzono w 2006 i 2007 roku. Objęto nimi: rzeki: Pysznicę, Dzierżęcinkę oraz Wogrę, wraz ze zbiornikiem zaporowy w Połczynie Zdroju. Każdorazowo pobrano cztery próby ilościowe i jedną próbę jakościową, za pomocą siatki ręcznej, co zgodne jest z normą PN-EN 27828:2001. Do oszacowania składu taksonomicznego wykorzystano stosowne klucze i przewodniki. Na podstawie zaklasyfikowanych organizmów obliczono ich zróżnicowanie i zagęszczenie oraz indeksy biotyczne: TBI (ang. Trent Biotic Index), BMWP-PL (ang. Biological Monitoring Working Party), przystosowany do warunków polskich, wskaźnik saprobowy S, wskaźnik EPT - stosunek liczby taksonów jętek (Ephemeroptera), widelnic (Plecoptera) i chruścików (Trichoptera) do liczby wszystkich taksonów w próbie. Na tej podstawie wnioskowano o stanie ekologicznym badanych wód. Najkorzystniejszy stan ekologiczny stwierdzono na rzece Pysznicy, która odprowadza wody ze zrenaturyzowanego terenu "Mokradło Pyszka". Jest to obszar oddany do eksploatacji w 2004 roku. na którym m.in. usypano wyspy z gruntów organicznych. Spowodowało to zmianę morfologii koryta, co zaskutkowało wzrostem obfitości nowych mikrosiedlisk i pojawieniem się większej przestrzeni życiowej dla organizmów wodnych. Opisane zabiegi techniczne wpłynęły korzystnie na bioróżnorodność populacji, co spowodowało poprawę stanu ekologicznego wód. W analizowanych badania najmniej korzystne wartości indeksów odnotowano w przypadku zbiornika zaporowego w Połczynie Zdroju. Fakt ten można tłumaczyć, młodym jego wiekiem, dlatego nie zdążyły się tutaj wytworzyć jeszcze typowe dla jezior, siedliska bytowania makrofauny, co niekorzystnie wpłynęło na stan wód. Wyniki przeprowadzonych badań wykazały, że metody biologiczne oparte na makrobezkręgowcach (popularne i szeroko stosowane w wielu krajach Europy Zachodniej i nie tylko) charakteryzują się wystarczającą czułością i są wspólnie z badaniami fizyczno-chemicznymi oraz morfologicznymi, odpowiednie do oceny stanu ekologicznego wód.