Wybrane problemy zaopatrzenia w gaz jednostek osadniczych w Polsce

System gazowniczy, wśród systemów liniowych takich jak zaopatrzenie w wodę, ciepło, energię elektryczną, kanalizacja, telekomunikacja, wyróżnia się koniecznością pozyskania większości medium ze źródeł położonych poza granicami kraju. Charakterystyczną cechą rynków gazowniczych jest wciąż silne scentralizowanie. Odnosi się to zarówno do podaży surowca, importu do Polski, przesyłania gazu, jak również jego magazynowania. W skali europejskiej (jak również światowej) od kilku lat utrzymuje się tendencja szybszego wzrostu popytu na gaz i ropę naftową niż ich podaży, czego efektem jest wzrost cen tak ropy naftowej, jak i gazu ziemnego. Prognozy międzynarodowych ośrodków analitycznych przewidują, że sytuacja taka utrzyma się w przyszłości. Obecnie szacuje się, że światowe udokumentowane zasoby gazu ziem-nego wynoszą (2006 r.) ok. 181,46 bilionów m3 gazu ziemnego, z czego w rejonie Bliskiego Wschodu - 73,47 bilonów m3, w krajach byłego Związku Radzieckiego ok. 58,11 bilionów m3 w krajach Unii Europejskiej ok. 2,43 bilionów m3, a w Polsce ok. 0,10 biliona m3. Przy czym warto podkreślić, że na przestrzeni ostatnich 20 lat, tzn. w latach 1986÷2006 nastąpił znaczny (ok. 70%) przyrost światowych udokumentowanych zasobów gazu, przede wszystkim w krajach Bliskiego Wschodu. Jednakże zarówno w całej Unii, jak i w Polsce ilości te się zmniejszyły.

The gas system, among such linear systems as water supply, heat supply, electric energy supply, sewage systems, telecommunication, is distinguished by the necessity of gaining the majority the medium from sources beyond borders of Poland. Centralization is still strong characteristic gas markets. It concerns both supply of gas, import to Poland, sending the gas, and also its storage. In the European scale (and also in the World scale) for several years there is tendency of quicker growth of demand on gas and petroleum than their supply. The effect of such tendency is growth of prices petroleum and natural gas. The prognoses of international analytic centres foresee that such situation will stay in the future. Currently it is estimated that the World's documented resources of natural gas are approx. 181.46 billions of m3 (for the year 2006). 73.47 billions of m3 are located in the Near East, approx. 58,11 billions of m3 in the countries of former Soviet Union, approx. 2,43 billions of m3 in the countries of European Union, and approx. 0,10 billion m3 in Poland. It is necessary to underline, that during last 20 years, i.e. in the years 1986÷2006 increased considerably (approx. 70%) the World's documented resources of gas, first of all in the countries of Near East. Yet both in whole EU, and in Poland those quantities decreased. The main aim of systems supplying both the individual consumers of gas, as well as objects creating given settlement is to guarantee the possibility as largest degree of energetic safety - measured by guaranteed amount of supplies. The largest requirements in the range of energetic safety are for, obviously, the system working to satisfy demand of the whole state. Analysis of data from accessible literature showed that investigations should be carried out on systems supplying gas Poland. It is purposeful to work out methods (technical solutions) allowing to analyse work of the gas supply system in Poland. In the paper the selected problems concerning the operating reliability of gas systems are presented. Some data concerning existent world resources of natural gas and its consumption in global system are given. The variability of gas demand by the country consumers of services in the system of characteristic time intervals have been illustrated. The directions of action and factors having an essential effect on the improvement possibilities in the energetic safety of country are delivered.