Ekonomiczne przyczyny wstrzymania prac nad planami zagospodarowania przestrzennego (przypadek Poznania)

Zapewnienie ładu przestrzennego jest jednym z najważniejszych zadań gmin. Podstawowym instrumentem gospodarki przestrzennej, a zatem i zapewnienia ładu przestrzennego, jest planowanie przestrzenne. Szczególną rolę w tym zakresie odgrywają miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Niestety proces ich uchwalania przebiega zbyt wolno, o czym świadczy niewielkie pokrycie powierzchni kraju planami miejscowymi (28,6%). Jedną z możliwych przyczyn niewielkiego zainteresowania gmin uchwaleniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest nadmierne obciążenie budżetów gminnych wydatkami wywołanymi ich przyjmowaniem, przy stosunkowo niewielkich dochodach, które one generują. W opracowaniu przeanalizowano sytuację ekonomiczną, jaką wywołało uchwalenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w sektorze finansów gminnych (znaczny deficyt), a także wpływ poszczególnych wydatków i dochodów związanych z przyjęciem planów na tę sytuację. Szczegółowej ocenie poddano także cztery miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w Poznaniu, od uchwalenia których odstąpiono z przyczyn ekonomicznych. Brak instrumentów finansowych zapewniających równowagę ekonomiczną w procesie planowania przestrzennego jest jedną z przyczyn wstrzymywania prac planistycznych i tym samym, braku ładu przestrzennego w polskich gminach.

Ensuring spatial order is one of the most important tasks of communes. The basic instrument of spatial management, and hence also of ensuring spatial order, is physical planning. A special role in this field is played by local spatial development plans. Unfortunately, the process of their preparation is too slow, as evidenced by the low coverage of Poland by local plans (28.6%). One of the possible reasons of the little interest of communes in preparing local spatial development plans is the excessive burdening of their budgets with expenses involved in this task while the incomes they generate are relatively low. In the paper an analysis is made of the economic situation caused in the sector of commune finances by the passing of local spatial development plans (a considerable deficit), and the effect of individual expenses and incomes associated with the adoption of plans for this situation. A detailed assessment is also made of four local spatial development plans in Poznań abandoned for economic reasons. The lack of financial instruments ensuring an economic equilibrium in the physical planning process is one of the reasons of the cessation of planning work, and hence also of the absence of spatial order in the Polish communes.