Ruchy protestu jako przykład asertywnej kultury obywatelskiej. Przypadek Ogólnopolskiego Strajku Kobiet

Kategoria kultury obywatelskiej stanowi jedno z pojęć służących do opisu współczesnej rzeczywistości społeczno-politycznej. W ujęciu klasycznym (civic culture) jest ona definiowana jako kombinacja trzech podstawowych typów kultury politycznej: parafialnej, poddańczej i uczestniczącej (Almond, Verba, 1963). Jako przeciwwagę dla „klasycznego” modelu kultury obywatelskiej (określanej jako „lojalna” – allegiant culture) w ostatnich latach wprowadzono kategorię asertywnej kultury obywatelskiej (assertive culture, Dalton, Welzel, 2014). Celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie o możliwości opisania współczesnych ruchów protestu za pomocą kategorii asertywnej kultury obywatelskiej. Innymi słowy jest to pytanie o przydatność dotychczasowej definicji kultury obywatelskiej do zobrazowania przeobrażeń zachodzących we współczesnej sferze publicznej, a w szczególności, w obszarze oddolnej aktywności społecznej. Przeprowadzone analizy pozwalają zgodzić się z tezą mówiącą o potrzebie redefinicji „klasycznej” definicji kultury obywatelskiej w kierunku modelu asertywnego, z zastrzeżeniem dotyczącym zaufania pomiędzy członkami opisywanych ruchów. Punktem odniesienia dla postawionego w artykule problemu są ruchy protestu, będące od kilku lat coraz częstszym „aktorem” w przestrzeni publicznej.

The “civic culture” is one of the concepts used to describe contemporary socio-political reality. The “classical” civic culture is defined as a combination of three basic types of political culture: parochial, subject and participant (Almond & Verba, 1963). As a counterweight to this approach, the category of assertive civic culture has been introduced (Dalton & Welzel, 2014). The aim of this article is to answer the question about the possibility of describing contemporary protest movements using the category of assertive civic culture. In other words, it is a question of the usefulness of the current definition of civic culture in describing transformations taking place in the contemporary public sphere, and in the area of grassroots social activity in particular. The conducted analyses allow to agree with the thesis about the need to redefine the “classical” definition of civic culture towards an assertive model, with an exception regarding trust between the members of the described movements. The reference point are in the article the protest movements that have been an increasingly common “actor” in public space for several years.