Siły polskie pod Zbarażem 10 lipca 1649 roku

Niniejsze opracowanie dotyczy określenia dokładnego składu etatowego sił polskich broniących Zbaraża, począwszy od 10 lipca 1649 r., a także ogólnej liczebności sił nadających się do walki w polu i do obrony obozu, wraz ze służbą obozową. Temat ten był poruszany już wcześniej, ale nie tak precyzyjnie i częściowo błędnie. Skład etatowy autorowi udało się ustalić w przybliżeniu na 12 824 konie i osoby w 134 chorągwiach, łącznie 8938 jazdy oraz 3886 pieszych i dragonów. Po odliczeniu części ubytków związanych z dezercjami poprzedzającymi walki zbaraskie, których nie wzięto pod uwagę przy obliczaniu należnego wojsku żołdu, otrzymamy liczbę 12 tys. etatów. Po odliczeniu ślepych porcji daje to szacunek ok 9 tys. żołnierza do walki w polu. W źródłach występują też liczby 8 tys. i 10 tys., które można odnosić do tej kategorii obrońców. Liczby wyższe dotyczą liczebności wojska wraz ze służbą obozową, a zatem liczby obrońców możliwej do wykorzystania przy obronie obozu. W źródłach spotykamy także liczby 14 i 15 tys., a liczba jeszcze wyższa – 20 tys. odnosi się do liczebności wojska przed rozbiciem i/lub odcięciem od obozu 4–6 tys. czeladzi wysłanej w celu aprowizacji.

This study attempts to determine the exact full-time composition of the Polish forces that defended Zbaraż during the siege of the city that began on 10 July, 1649. as well as the general number of Polish forces that were available, which includes troops suitable for field combat and those assigned to camp duties. Previous studies concerning this topic have been imprecise and at times used incorrect evidence. The full-time composition of the Polish forces is estimated by the author of the article to total 12,824 soldiers serving under 134 banners, comprising of 8,938 cavalry and 3,886 infantry. After deducting the troops that deserted prior to the fighting, who were not considered when calculating the pay due to the army, the figure is reduced to 12,000 full-time soldiers. After deducting the non-combatants, the number of troops available to fight in the field is estimated at 9,000. Several sources provide similar estimates of the battlefield strength of the Polish contingent, i.e. 8,000 and 10,000, the latter figure, however, probably includes those troops that were assigned to the defence of the camp. In other sources estimates of 14, 15 and even as high as 20,000 can be found, these however refer to the size of the army before its part (4 to 6000) sended for provisioning was crushed and or cut off from the camp.

Данное исследование касается определения точного постоянного состава польских войск, защищающих Збараж начиная с 10 июля 1649 г., а также общей численности войск, пригодных для ведения боевых действий и для защиты лагеря, включая лагерные службы. Эта тема уже поднималась ранее, но не так точно и от части некорректно. Штатный состав автору статьи удалось оценить примерно в 12 824 лошадей и людей в 134 хоругвях, всего 8 938 конниц и 3886 пеших солдат и драгунов. После вычета некоторых потерь, связанных с дезертирством, предшествовавшим збаражским битвам, которые не были учтены при подсчете причитающихся армии выплат, мы получим 12 тысяч ставок. После вычета „слепых” ставок можно говорить о примерно 9000 солдат, готовых к полевым битвам. В различных источниках встречаются цифры 8000 и 10 000 человек, которых можно отнести к этой категории защитников. Бoльшие цифры могут принимать во внимание, кроме самой армии, еще и лагерные силы, то есть в целом они относятся ко всем защитникам, которые могут сражаться во время обороны лагеря. В источниках встречаются также цифры 14 и 15 тысяч, а самая крупная цифра – 20 тысяч – относится к численности армии перед разгромом 4–6 тысяч человек, отправленных за пополнением запасов.