Ewolucja badań nad procesami ludnościowymi i relacji między demografią a naukami ekonomicznymi – zarys problematyki

Syntetyczny opis ewolucji badań nad procesami ludnościowymi dotyczy badań nad procesem reprodukcji ludności generującym zmiany wielkości populacji i jej struktur, które prowadzono w ostatnim półwieczu w krajach rozwiniętych, w tym głównie w Europie. Skupiono się na tym, jakie procesy ludnościowe i problemy badawcze zajmowały uwagę badaczy, jakim zmianom podlegała perspektywa badawcza, jakie były główne kierunki rozwoju metod pomiaru i analiz rozpatrywanych procesów oraz źródeł danych. Zwrócono przy tym uwagę na relację między demografią a innymi naukami, w tym zwłaszcza naukami ekonomicznymi. U podstaw przedstawionych rozważań leży przekonanie, że potrzeby badawcze są silnie związane z przebiegiem procesu reprodukcji ludności (procesu odtwarzania pokoleń), który jest zróżnicowany między krajami i kontynentami. Omawiając aktualne wyzwania badawcze, wskazano na zmianę perspektywy badawczej demografii i jej wpływ na trzy zasadnicze składowe rozwoju demografii: rozwój metod analiz procesów demograficznych, rozwój badań empirycznych i baz danych oraz wzmacnianie powiązań z innymi dyscyplinami.

The presented approach to evolution in population processes studies refers to research on changes in population reproduction carried out in developed countries, mainly in European countries. The focus is on demographic processes studied and main research issues, changes in the research perspective, and main developments in measurement and analytical methods applied as well as data collection. This approach accounts for the interrelationships between demography and other scientific disciplines, especially economics. The point of departure for this discussion is the belief that research needs are strictly related to the transformation of population reproduction and its diverse course across countries and continents. Referring to concurrent research challenges, the main emphasis is on the research perspective reorientation and its impact on three components of progress in demography: developments in analytical methods, progressing in empirical studies and data bases and strengthening interlinks with other scientific disciplines.