Długa droga do odrodzenia – koncepcje budowy polskich władz wojskowych pod okupacją niemiecką w latach 1916–1918

Celem artykułu jest prezentacja ewolucji koncepcji budowy przyszłych władz wojskowych odrodzonej Polski w opanowanej przez Niemców części Królestwa Kongresowego. W latach 1916–1918 w kręgu polskich i niemieckich wojskowych sformułowano wiele propozycji dotyczących tego zagadnienia. Większość z nich nigdy nie została zrealizowana, stanowiły one jednak element drogi do odrodzenia polskich naczelnych władz wojskowych w listopadzie 1918 r. W pracy zaprezentowano niemieckie plany dotyczące tej sfery, możliwe i postulowane do zastosowania wzorce oraz realne działania strony niemieckiej. Na tym tle przeanalizowano projekty polskie, co pozwoliło na lepsze zrozumienie ich znaczenia i możliwości realizacji aż do czasu faktycznego uzyskania przez Polskę niezależności na tym polu.

The aim of the article is to present the evolution of the visions of forming future military authorities of reborn Poland in the part of Congress Poland controlled by the Germans. In 1916–1918, several proposals concerning this issue were formulated in Polish and German military circles. The majority of them were never realized, but they constituted an element of the road to revival of the chief Polish military authorities in November 1918. The paper presents German plans concerning this matter, possible and called-for models, as well as real actions of the German side. On this background, the Polish projects were analyzed, which shall allow to better understand their actual significance and the possibility of their realization right up until Poland actually regained independence in this field.

Цель статьи – презентация эволюции концепции структуры будущего военного командования возрожденной Польши в занятой Германии части Царства Польского. В 1916–1918 гг. в кругах польских и немецких военных был сформулирован ряд предложений, касающихся этого вопроса. Большинство из них никогда не было воплощено в жизнь, однако они были частью пути к возрождению высшего польского военного командования в ноябре 1918 г. В данной работе показаны немецкие планы, касающиеся этой области, вероятные и имеющие потенциал реализации образцы, а также реальные действия немецкой стороны. На этом фоне проанализированы польские проекты, что позволит лучше понять их фактическое значение и возможности реализации, до самого момента фактического обретения Польшей независимости в этой области.