„Urządzenie gmin i wójtów” w konstytucyjnym Królestwie Polskim. Część I: Przygotowania i fiasko pierwszego projektu z 1817 r.

Jakie koncepcje legły u podstaw organizacji władzy publicznej nad ludnością włościańską w konstytucyjnym Królestwie Polskim? Czy w tym zakresie zamierzano zreformować układ stosunków odziedziczony po Księstwie Warszawskim? Aby odpowiedzieć na te pytania, przeprowadzono badanie koncepcji formułowanych podczas trwających w latach 1814–1818 prac nad projektami aktów normatywnych mających zmodyfikować wypracowane w Księstwie założenia, na jakich opierała się władza publiczna powierzona urzędom wójtowskim. Cezura początkowa wiąże się z podjęciem prac nad przebudową prawnoustrojową Księstwa Warszawskiego przez tzw. Komitet Cywilny Reformy w lipcu 1814 r. Cezurę końcową wyznacza moment wydania Urządzenia gmin i wójtów 30 maja 1818 r. Artykuł został podzielony na dwie części. W pierwszej z nich omówione zostały prace i towarzyszące im debaty prowadzone do momentu faktycznego odrzucenia pierwszego projektu przedstawionego Radzie Stanu 28 lutego 1817 r.

What concepts underlie the organization of public authority over the peasants in the constitutional Kingdom of Poland? Was there any intention to reform the administrative system inherited from the Duchy of Warsaw? To answer these questions, the research of the concepts formulated during the work on draft bills in the years 1814–1818 in order to modify the assumptions developed in the Duchy, on which the public authority entrusted to the wójts was based, was carried out. It commenced by the so-called Civil Reform Committee on the legal and systemic reconstruction of the Duchy of Warsaw in July 1814. The closing date is determined by the moment of issuing the order of the Establishment of communes and wójts on May 30, 1818. The article is divided into two parts. The first part discusses the works and debates conducted until the rejection of the first draft bill presented to the Council of State on February 28, 1817.