Przestrzenne aspekty rozwoju innowacyjnego w gminach: wyznaczniki przedsiębiorczości społecznej

Innowacja społeczna jest głównym czynnikiem przedsiębiorczości społecznej. Niniejsze opracowanie koncentruje się na analizie określanych tym mianem działań społeczności lokalnych w ramach dążenia do poprawy jakości życia ich członków. Celem artykułu jest ukazanie – zgodnie z nadrzędną tezą badawczą – szczególnego znaczenia wymiaru przestrzennego i roli miejsca (lokalizacji) w analizie przedsiębiorczości i innowacji społecznej. Aby zidentyfikować różnice pomiędzy zasobami rozwoju endogenicznego, bazującego na potencjale własnym jednostek terytorialnych – tu: gmin wiejskich w porównaniu z gminami miejskimi – dokonano wyboru zestawu odpowiednich wskaźników. Wykorzystano dane z BDL GUS za 2017 r. Wyniki analiz potwierdziły przeważający w literaturze pogląd o stosunkowo słabszym potencjale gmin wiejskich, szczególnie tych położonych w oddaleniu od dużych aglomeracji. Zastosowanie metod statystyki przestrzennej pozwoliło zaobserwować zarazem tendencję do występowania klastrów (tworzenia się skupisk) gmin o podobnym poziomie rozwoju i potencjale w zakresie przedsiębiorczości społecznej, czyli efekt sąsiedztwa, aczkolwiek z różnym natężeniem w różnych regionach kraju.

Social innovation is the main factor of social entrepreneurship. The study focuses on the analysis of this kind of local communities’ activity designed to improve the quality of life of their members. The aim of the article, in accordance with the overarching research thesis, is to show the special importance of the spatial dimension and the significant role of place (location) in the analysis of entrepreneurship and social innovation. In order to identify the differences between the resources of endogenous development, which uses the potential of territorial units (here: rural communes as opposed to municipalities), a set of relevant indicators was selected. The study used data for 2017 from the Local Data Bank of Statistics Poland. The results of the analyses confirmed the view, prevalent in the literature, that rural communes, especially those located further from large agglomerations, have a comparatively weaker potential for entrepreneurship. At the same time, thanks to the application of spatial statistics methods, a tendency to form clusters was observed among communes developed to a similar extent and displaying a similar potential for entrepreneurship. In other words, what was observed was the ‘neighbourhood effect’, which, however, varied in intensity across the country’s regions.