Memory of Violence. Individual and Collective

Przemoc jest zjawiskiem ambiwalentnym. Może być siłą niszczącą i twórczą zarazem. Jest to szczególnie prawdziwe, kiedy mówimy o pamięci przemocy w wypadku osób i wspólnot. Z jednej strony pamięć o przeżytej i doświadczonej przemocy może niszczyć osoby czy też wspólnoty, z drugiej zaś trauma związana z doświadczeniem przemocy umacnia więź wspólnotową i współtworzy tożsamość grup i indywiduów. Rolę przemocy w umacnianiu tożsamości grup i osób przedstawiono na przykładach zaczerpniętych z historii antycznej Grecji (Iliada), ruchów studenckich w Niemczech w XIX i XX wieku oraz z traumatycznych przeżyć wspólnoty żydowskiej w czasie II wojny światowej. Wnioski wynikające z dokonanego przeglądu wpisują się w koncepcję Réné Girarda, w której przemoc (ofiara) jest zjawiskiem konstytutywnym w tworzeniu kultury, a tym samym w tworzeniu więzi w społeczności ludzkiej.