“Gdy ręka gmatwała linie w kształt Trynitarskiej Bramy”, , czyli o rysunkach Józefa Czechowicza

Wśród spuścizny Józefa Czechowicza odnajdujemy, obok rękopisów czy rzeczy osobistych, także rysunki poety. Zachowało się ich dwadzieścia pięć z lat 1925-1929. Przechowywane w kilku miejscach do dziś nie wzbudziły zainteresowania i nie zostały opracowane. Wykonywane najczęściej piórem i atramentem pojawiają się na rękopisach utworów, towarzyszą korespondencji poety, są pracami egzaminacyjnymi, lub występują niezależnie. Najliczniejszą grupę stanowią ilustracje wierszy. Zachodzi w nich bardzo ścisły, a zarazem prosty związek między tekstem a elementem graficznym, który nawiązuje do treści lub stylistyki wiersza. Ilustrowane są bądź poszczególne strofki bądź cały wiersz. Drugą ciekawą grupą są rysunki z korespondencji poety. Wśród nich na uwagę zasługują zwłaszcza własnoręcznie wykonane przez Czechowicza karty pocztowe. Interesujące są też szkice związane z pedagogiczną pracą poety. Rysunki poety cechuje wyrobiony zmysł plastyczny swoboda linii, prawidłowość proporcji, dobra kompozycja pewna finezja i humor. Mówią one dużo o Czechowiczu poecie i człowieku. Mogą stanowić ciekawe zarzewie badań nad autoilustracją w literaturze.

Among Józef Czechowicz’s works besides manuscripts and personal belongings we also find the poet’s drawings. Twenty-five ones dating from 1925-1929 have been preserved. Kept in a few different places they have not raised any interest and have not been studied yet. Most often made with pen and ink, they appear in the manuscripts of his literary works, they accompany his correspondence, they are examination theses, or they appear independently of any other works. Illustrations of poems constitute the most numerous group. A close, and at the same time simple connection between the text and the graphic element occurs in them that refers to the content or the style of the poem. Either the whole poem or particular stanzas are illustrated. Another interesting group is made up by the poet’s drawings included in his correspondence. Especially postcards made by Czechowicz himself deserve attention. Also sketches connected with the poet’s pedagogic work are interesting. The poet’s drawings are characterized by good visual taste, ease of the line, good proportions and compositions, a certain fineness and humor. They tell a lot about Czechowicz as a poet and as a man. They may be an interesting starting point for studies on self-illustration in literature.