Why Does it Happen in Physics? Opinions of European Physicists on Gender Inequality

The article aims to describe and analyse the opinions of European physicists as to the reasons for the overrepresentation of men in the discipline, as well as to supply some reflections on the barriers encountered by female physicists in their careers. The article is based on qualitative data – 83 in-depth interviews with female and male physicists – collected in 2016 and 2017 under the framework of the project “Gender Equality Network in European Research Area” (GENERA). The main reasons voiced by interviewees for the gender imbalance in physics are to be found ‘outside’ the scientific institutions themselves, namely the early processes of the socialisation of girls and boys, together with existing gender stereotypes. Other reasons are related to recent developments in academia linked to work organization and structural conditions – precariousness, competitiveness, and the demand for mobility, but also to a masculinised working culture resulting in gender bias, as well as microaggressions and discrimination. In relation to recent studies showing that awareness of gender (in)equalities remains of crucial importance for structural/institutional change, the article reflects on the potential implications of the perception by physicists of the determinants of gender inequality for the implementation of gender equality policy in research organisations.

Celem artykułu jest analiza opinii i refleksji fizyków pracujących w europejskich instytucjach badawczych dotyczących przyczyn nadreprezentacji mężczyzn w tej dyscyplinie oraz barier, jakich doświadczają kobiety realizujące karierę naukową w fizyce. Artykuł opiera się na danych jakościowych pochodzących z 83 indywidualnych wywiadów pogłębionych, zebranych w latach 2016-2017 w ramach projektu „Gender Equality Network in European Research Area” (GENERA). Główne powody nierówności liczebnej kobiet i mężczyzn w fizyce, podawane w wywiadach, sytuowane są poza samymi instytucjami naukowymi – wskazuje się na proces socjalizacji dziewczynek i chłopców oraz istniejące stereotypy płciowe jako główne przyczyny nierówności. Inne powody dotyczą niedawnych przeobrażeń w obrębie akademii odnoszących organizacji pracy i strukturalnych uwarunkowań – wśród nich wymieniane są takie zjawiska jak prekaryzacja pracy, konkurencyjność, wymóg mobilności. Dodatkowo uczestnicy i uczestniczki badań podkreślali rolę zmaskulinizowanej kultury pracy, przyczyniającej się do występowania uprzedzeń ze względu na płeć, mikroagresji czy dyskryminacji. W nawiązaniu do niedawnych studiów pokazujących, że świadomość (nie)równości płci pozostaje istotnym elementem w dążeniu do implementacji strukturalnej i instytucjonalnej zmiany, artykuł wskazuje, w jaki sposób postrzeganie przez fizyków przyczyn nierówności płci może wpływać na realizację polityki równości płci w instytucjach badawczych.